‘Opgenomen’: voormalig psychiatrisch patiënt maakt podcastreeks over leven in PZ Bethanië

PZ Bethanië is een ziekenhuis voor geestelijke gezondheidszorg met vestigingen in Zoersel, Schilde, Brasschaat, Kapellen en Antwerpen. Met 854 bedden en 1.000 werknemers is Bethanië een erg diverse organisatie. “Wat ons verbindt, is het streven naar een betere zorg”, zegt Annelies Oeyen, communicatieverantwoordelijke van PZ Bethanië.  

In de podcastreeks ‘Opgenomen’ stelt het psychiatrisch ziekenhuis zichzelf en haar medewerkers de vraag hoe de zorg voor patiënten kan verbeterd worden. Ook (ex-)patiënten komen veelvuldig aan het woord. In de eerste aflevering treedt patiënte Marie van een opnameafdeling voor ouderen met psychiatrische problemen in dialoog met zorgverleners Lore Van Gestel en Wim Embrechts. 

Daarin draait het om het vraagstuk hoe de menselijke autonomie en waardigheid toch kan gegarandeerd worden ondanks een opname in een gesloten afdeling. “Je was vrij en ineens wordt je dat afgenomen. Ik vergelijk het met een amputatie. Je moet het aanvaarden, maar je verdraagt het niet”, vertelt Marie. “Vooral de gelijkwaardigheid tussen zorgverlener en patiënt is belangrijk”, zegt Wim. 

Geluidstechnicus en producer van de podcast, Adriaan Severins van mini-productiehuis SLAK, dompelde zich een maand lang onder in de wereld van PZ Bethanië. Uit de gesprekken op verschillende afdelingen kwamen vijf afleveringen van telkens ongeveer twintig minuten voort. Die worden aan elkaar gepraat door Dieter Coppens. Muziektherapeuten Jelle Moors, Elke Van Buggenhout en Lisa Verleije maakten met improvisatiesessies een reflectie op het gebeuren in de podcast.

Iedere aflevering behandelt een ander ethisch thema. De eerste behandelt het moeilijke evenwicht tussen autonomie en gesloten opname. In de tweede aflevering staat de vraag centraal hoe je de drempel kan verkleinen tussen hulpverleners en patiënten. Ook gaat de podcastreeks in op hoe je met kinderen praat over de opname van hun mama of papa. De vierde gaat in op een zwaar thema als seksualiteit, maar op een lichte manier. In een slotaflevering draait het om hoe een patiënt na zijn opname een meerwaarde kan creëren voor de samenleving. 

Op die laatste vraag is producer Adriaan Severins misschien wel het antwoord. Zelf kwam hij immers recentelijk in aanraking met de psychiatrie. “Het is ondertussen een jaar geleden dat ik ontslag kreeg uit Elim in Kapellen”, zegt Adriaan. 

Tijdens zijn verblijf in het zorgcentrum voor intensieve psychotherapie, dat ook deel uitmaakt van Bethanië, begon Adriaan radio te maken. “Toen ze bij Bethanië op zoek waren naar een maker van de podcastreeks, heeft zorgverlener Johan Helssen mij aangeraden”, vertelt hij. “Hoewel hij nog geen plan had, wisten we dat Adriaan een creatief brein was. Zijn ervaring als patiënt was ook een meerwaarde. We zijn eraan begonnen zonder te weten waar het naartoe zou gaan”, aldus Oeyen.

Voor audiospecialist Adriaan was het de eerste keer dat hij een podcast met een documentair karakter maakte. “Ik merkte al snel dat de sociale vaardigheden nog belangrijker waren dan de technische. Toen ze wisten van mijn verleden als psychiatrisch patiënt, durfden ze veel meer zeggen”, aldus Adriaan. 

Voor de uitvoering van het project kreeg Adriaan vrij spel. “Het is absoluut geen ‘promopraatje’. De afleveringen behandelen ook conflicten en zware thema’s. De normaliteit die daarin spreekt, is echt taboedoorbrekend en toegankelijk. Eén op vier mensen kampt met psychische problemen. Ook al is het taboe met één project niet doorbroken, toch hoop ik dat de podcastreeks eraan kan bijdragen dat de drempel om erover te praten, weggenomen wordt”, besluit Adriaan.

De eerste aflevering is sinds donderdag 6 februari te beluisteren op Spotify. Iedere week zal Bethanië een nieuwe aflevering online zetten.