Wetenschappers kunnen nu ‘handen schudden’ met Bijbelse schrijvers
De code van de meer dan 2.000 jaar oude Dode Zeerollen is met Artificiële Intelligentie (AI) gekraakt. Nederlandse onderzoekers zijn de schrijvers van de oudst bekende versie van de Bijbel op het spoor.
Het is lang niet evident om te achterhalen welke schrijvers schuilgaan achter de raadselachtige Dode Zeerollen. Zoiets is moeilijk hard te maken. Om over dat struikelblok heen te geraken, zochten wetenschappers van de Universiteit van Groningen hun toevlucht bij computers. De vruchten die dat afwierp staan beschreven in een studie die woensdag verscheen in het vakblad Plos One.
De onderzoekers spitsten zich toe op de grote Jesaja-rol, de enige complete rol uit de millennia-oud collectie. Die telt zo’n 950 teksten die in de jaren 40 en 50 voor het eerst werden ontdekt door een Bedoeïen in Qumran, een site in de Westelijke Jordaanoever. Ze namen één enkele Hebreeuwse letter onder de loep: de aleph of ‘a’, die ruim 5.000 keer voorkomt. Met hypermoderne AI-technieken, werd uitgewezen dat de boekrol uit de pen kwam van twee kopiisten met bijna identiek handschrift.
Met heatmaps analyseerden ze zowel de algemene vorm van de letter als de microkenmerken ervan, zoals de kromming. In de 54 kolommen tekenden zich twee aparte clusters af. Met het blote oog was te zien dat ook de ‘gemiddelde’ letters ervan niet identiek waren. Het bevestigt een idee dat al even de ronde deed, namelijk dat iemand het monnikenwerk op een gegeven moment overnam.
Omdat het handschrift van de twee schrijvers zo gelijkaardig is, denken de onderzoekers dat ze – in een school of misschien binnen het gezin – dezelfde schrijfopleiding hebben gehad. Al is het natuurlijk ook mogelijk dat de tweede schrijver zijn voorganger gewoonweg nabootste.
Baanbrekend
De onthullingen zelf zijn misschien niet zo heel flitsend, maar volgens de onderzoekers is de nieuwe methode wel baanbrekend. Het stelt hen namelijk in staat om aan de hand van andere boekrollen in de toekomst meer te leren over de gemeenschappen die de Dode Zeerollen voortbrachten.
“Dit is spannend, want het opent een nieuw venster op het verre verleden, dat zicht biedt op de complexe verbanden tussen de schrijvers die de boekrollen maakten,” zegt co-auteur van de studie Mladen Popović. “Onze volgende stap is om andere boekrollen te analyseren en te zien of we daar misschien schrijvers met een andere opleiding vinden.”
“We zijn nu in staat om individuele schrijvers te identificeren”, besluit Popović. “We zullen nooit hun namen weten. Maar na zeventig jaar onderzoek voelt dit alsof we hen, via hun schrijfstijl, eindelijk de hand kunnen schudden.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Spaargids.be
Deze bank biedt nu tot 2,5 procent rendement op je spaarcenten
-
Livios
Geen airco, maar toch een frisse woning? Deze negen tips helpen je op weg
Voor je denkt aan de plaatsing van een airco of omgekeerde warmtepomp, kijk je best eerst eens naar wat je zelf al kan doen. Met deze negen tips van bouwsite Livios kan je je huis ook koelen: want door de warmte buiten te houden tijdens zonnige dagen, laat je de temperatuur in je woning een aantal graden zakken. -
PREMIUM
Spot je deze rups tijdens een wandeling door de duinen? Blijf er vooral van weg: “Haren veroorzaken uitslag en erge jeuk”
Stel je voor: je zit van een prachtige dag aan de kust te genieten en krijgt plots tranen in je ogen, je huid staat vol uitslag en je kan niet stoppen met krabben door de jeuk. Waarschijnlijk kwam je zojuist in aanraking met een bastaardsatijnrups. Tijdens deze periode van het jaar moet je er in de buurt van de duinen goed voor opletten. Maar wat is dit precies voor een beestje? Waarom zorgt het voor overlast? En wat doe je het best als je ermee in contact komt? Bioloog Wietse Chanet vertelt. -
-
Wat doe je best als je een jong vogeltje vindt? “Probeer nooit het jong zelf groot te brengen”
-
PREMIUM
Hoe krachtig moet een vulkaanuitbarsting zijn om een beschaving weg te vagen? Minder dan verwacht
In 1614 voor Christus speelde er zich een ramp af op Santorini. Een vulkaanuitbarsting betekende toen het einde van de Minoïsche beschaving. Uit nieuw onderzoek blijkt echter dat deze uitbarsting een stuk kleiner was dan eerst geschat. Hoeveel minder krachtig? Dat legt geoloog Willem van der Bilt (Universiteit van Bergen) uit. -
Tien graden verschil tussen kust en binnenland: hoe komt dat? “Hoe groter het temperatuurverschil, hoe sterker de zeebries”
Vandaag klimt het kwik tot 26 °C in het binnenland, terwijl het aan de kust amper 16 °C wordt. Een temperatuursverschil van maar liefst 10 graden. En dat is onder andere te danken aan de ‘zeebries’. Maar wat is dit weerfenomeen precies? En waarom is het op het ene moment een graag geziene gast in de kuststreek en op het andere een ongewenste indringer? -
Mijnenergie
Minister Demir uiterst kritisch over Fluvius: “Je moet maar eens een eigenaar van zonnepanelen zijn”