“Spookachtig” ruimteobject zendt om de 18 minuten radiosignalen uit

Het tollende ruimteobject, dat in maart 2018 werd gespot, bleek om de 18 minuten ongeveer een minuut lang radiosignalen uit te zenden. Op die momenten was het de helderste bron van radiogolven die vanaf de aarde te zien was. “Een hemelse vuurtoren”, zo omschrijft CNN het.

Astrofysicus Natasha Hurley-Walker en haar team publiceerden de ontdekking in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature, maar een sluitende verklaring ervoor vonden ze niet. “Dit object verscheen en verdween weer gedurende een paar uren tijdens onze waarnemingen”, zegt Hurley-Walker, die verbonden is aan de Curtin University in Australië. Flikkerende ruimteobjecten die aan en uit lijken te gaan, staan bekend als transiënten. Het geflikker kan in principe van een pulsar komen, een snel ronddraaiende neutronenster die elektromagnetische straling uitzendt en in milliseconden of seconden aan en uit flitst. Of van een supernova, die een paar dagen te zien is, en dan weer verdwijnt. Maar dit geval was helemaal anders: het hemellichaam flitste elke 18 minuten aan en uit. “Dat was totaal onverwacht”, zegt Hurley-Walker. “Een beetje spookachtig ook voor een astronoom omdat, voor zover we weten, er niets aan de hemel is dat dit doet. En het is echt heel dicht bij ons, ongeveer 4.000 lichtjaar van ons. Dat is in onze galactische achtertuin.”

Het was Tyrone O’Doherty, doctoraatsstudent aan de Curtin University, die de ongewone ontdekking deed met de Murchison Widefield Array-telescoop (MWA), die opgesteld staat in de outback van deelstaat West-Australië. “Opwindend dat de bron die ik vorig jaar kon identificeren zo’n eigenaardig object blijkt te zijn”, zegt hij. “Het brede gezichtsveld en de extreme gevoeligheid van de MWA zijn perfect om de hele hemel in kaart te brengen en het onverwachte te detecteren.”

“Hij vond iets”, zegt Natasha Hurley-Walker, Doherty’s promotor van zijn doctoraatsthesis, over de ontdekking. Op beelden van de telescoop zien we in de melkweg een heldere stip die de locatie van het object markeert. “Net rechts daarvan is er een bron, en die is een superzwaar zwart gat dat stralen van radiogolven de ruimte inslingert met bijna de snelheid van het licht”, aldus Hurley-Wallker. “Toegegeven, dat is verder weg. Maar het geflikker dat we zagen is ongeveer net zo helder. Dat is dus echt extreem. En we hadden niet verwacht iets te vinden dat zo helder was. Op de een of andere manier zet het magnetische energie om in radiogolven, veel effectiever dan alles wat we eerder hebben gezien.”

Het gedrag van het object komt overeen met iets waarvan het bestaan wel is voorspeld, maar dat nooit is waargenomen: een soort langzaam draaiende neutronenster. Aangenomen wordt dat neutronensterren bijna geheel uit neutronen bestaan, vandaar hun naam. Ze worden gevormd door de implosie van de kern van een reuzenster. Neutronensterren hebben de hoogste dichtheid en een magnetisch veld dat miljarden keren sterker is dan dat van de aarde. Het mysterieuze object zou dus zo’n overblijfsel van een ingestorte reuzenster kunnen zijn, ofwel een dode witte dwergster, eveneens met een sterk magnetisch veld. Wat het ook is, het is “echt extreme fysica”, volgens Hurley-Walker. “En het kan natuurlijk ook iets zijn waar we nog nooit aan hebben gedacht.

De onderzoekers zullen het object in de gaten blijven houden om te zien of het weer aangaat, en in de tussentijd zoeken ze naar bewijs voor andere soortgelijke objecten. “Meer detecties zullen astronomen vertellen of dit een zeldzame eenmalige gebeurtenis was of een grote nieuwe populatie die we nog nooit eerder hadden opgemerkt”, besluit Hurley-Walker.