NASA verstopte stukje van eerste vliegtuig van gebroeders Wright in Marshelikopter

De expeditie van Marsrover Perseverance (Volharding), die op 18 februari op Mars is geland, draagt een soort matroesjka-component in zich, zo blijkt. Onder de robotjeep hangt de minihelikopter Ingenuity (Vindingrijkheid), die op of rond 8 april zijn eerste testvlucht op Mars zal afwerken. En onder het zonnepaneel van deze kleine helikopter - eerder een drone - zit dan weer een lapje stof van het eerste gemotoriseerde vliegtuig van de gebroeders Wright uit 1903 verborgen. Symbolisch, uiteraard. Bobby Braun, directeur voor planetaire wetenschap bij het Jet Propulsion Laboratory van NASA, omschreef de aanstaande poging van Ingenuity om de eerste gemotoriseerde, gecontroleerde vlucht op een andere planeet uit te voeren als een “gebroeders Wright-moment”.

Op vraag van NASA schonk het Carillon Historical Park in Dayton (Ohio), de geboorteplaats van de gebroeders Wright, het meegereisde stukje textiel uit de linkerondervleugel van hun eerste vliegtuig met kleine motor. Een overgrootnicht en -neef van de twee broers gaven hun zegen om het lapje stof de trip van zo’n 480 miljoen kilometer naar Mars te laten maken. “Wilbur en Orville Wright zouden blij zijn te horen dat een klein stukje van hun Wright Flyer I uit 1903, het toestel dat het ruimtetijdperk lanceerde met amper een kwart mijl (400 meter, jv), weer de geschiedenis zal inzweven op Mars”, aldus Amanda Wright Lane en Stephen Wright.

Op 17 december 1903 maakte Orville Wright als eerste piloot in de geschiedenis een geslaagde vlucht met een gemotoriseerd vliegtuig. Het toestel, dat de naam ‘Wright Flyer’ en later ook ‘Flyer 1' kreeg, kwam van de grond in het dorp Kitty Hawk op de Outer Banks in de staat North Carolina.

Van de Wright Flyer vlogen eerder al fragmentjes hout en stof mee naar de maan, samen met Neil Armstrong in de Apollo 11 in 1969. Ook astronaut John Glenn had in 1998 wat mee van de Flyer 1 toen hij op 77-jarige leeftijd met de spaceshuttle Discovery als oudste persoon ooit de ruimte invloog. Glenn en Armstrong kwamen allebei, net als de broers Wright, uit Ohio.

Voorlopig blijft Ingenuity nog even vastgehecht aan de buik van Perseverance. Dit weekend viel een beschermingsplaat weg, zodat je de kleine helikopter nu al wel kan zien hangen. De eerste vlucht op Mars van de miniheli, die amper 1,8 kilogram weegt, is voorzien voor ten vroegste 8 april. De Ingenuity stijgt dan verticaal op tot een hoogte van drie meter, blijft daar dertig seconden stationair hangen, maakt een rotatie rond zichzelf, en daalt dan weer af naar het Marsoppervlak. De heli krijgt zijn instructies enkele uren op voorhand, maar analyseert zelf zijn positie ten opzichte van de grond en neemt ondertussen dertig foto’s per seconde.

De vlucht wordt volgens de NASA geen sinecure, want de dichtheid van de atmosfeer van Mars is maar één procent dan die van de onze. Bovendien krijgt het oppervlak van Mars gedurende de dag slechts de helft van de zonne-energie die wij ontvangen, terwijl het ‘s nachts tot min negentig kan worden, wat onbeschermde elektrische componenten kan doen bevriezen en stuk gaan.

In een maand tijd zullen nog vijf andere vluchten volgen, telkens op grotere hoogte. Alles zal vlak naast de landingsplaats van Marsjeep Perseverance in de Jezerokrater gebeuren. De rover zal de testvluchten observeren vanop afstand, om daarna weg te rijden om zijn eigen missie te volbrengen. Perseverance gaat onder meer op zoek naar tekenen van vroeger leven op Mars.

Toestellen zoals de door de NASA zelf gebouwde Ingenuity kunnen essentieel worden voor het planetair onderzoek, omdat ze zichnaar plaatsen kunnen begeven die voor robotjeeps niet toegankelijk zijn, zoals canyons. Dit helikopterprogramma heeft de NASA ongeveer 85 miljoen dollar gekost.