Dat er ooit veel water op de Rode Planeet is geweest en mogelijk evenveel als bij ons, is ondertussen voldoende duidelijk geworden. Maar Mars heeft over enkele voorbije miljarden jaren heen veel water in de atmosfeer zien opgaan en dat is nog steeds het geval.

Hoe dit kon gebeuren was onduidelijk, maar onderzoek met de deels Belgische SPICAM-spectrometer (instrument dat de chemische samenstelling en de evolutie van de atmosfeer van Mars bestudeert, nvdr.) op de in juni 2003 gelanceerde Mars Express zijn enkele processen duidelijk geworden.

De atmosfeer vormt de sleutel, zo bleek. Wetenschappers onderzochten waterdamp in de atmosfeer van de grond af tot een hoogte van 100 km, over acht Marsjaren heen (zo'n vijftien Aardse jaren).

Anna Fedorova van de Russische Academie voor Wetenschappen en collega's vonden dat die waterdamp beneden 60 kilometer hoogte bleef wanneer de planeet zich ver van de Zon bevond, maar tot 90 kilometer klom wanneer Mars het dichtst tot onze ster stond. De baan van de planeet schommelt tussen 207 en 249 miljoen kilometer van de Zon.

Nabij de Zon zorgden de hogere temperaturen en meer intensieve circulatie in de atmosfeer ervoor dat het water op een zekere hoogte niet bevroor. De bovenste laag van de atmosfeer raakte vochtig en gesatureerd met water. Dit verklaart waarom water tijdens dit seizoen sneller ontsnapt: het water komt hoger, wat ertoe bijdraagt dat het in de ruimte verdwijnt.

Dan is er nog een tweede mechanisme. Het bleek dat in de jaren waarin er een enorme stofstorm op Mars woedde, de atmosfeer nog vochtiger werd en dat er zich water accumuleerde op meer dan 80 kilometer hoogte.
De Franse onderzoeker Jean-Yves Chaufray schatte dat het waterverlies met een factor 100 kan variëren wanneer er zich een stofstorm voordoet.

Mars verliest aldus elk miljard jaar het equivalent van een laag van twee meter water. Maar geaccumuleerd over de vier miljard jaar dat de planeet bestaat, is dat nog geen verklaring voor waar al het water op de planeet naartoe is. Mogelijk is het onder de grond verdwenen of is er vroeger veel sneller water ontsnapt, suggereert Chaufray.

Een studie in het wetenschappelijk tijdschrift Science bracht vorige week al aan het licht dat heel wat water werd opgezogen door de bodem van de planeet. Daar ging het onomkeerbaar deel uitmaken van de moleculaire structuur van mineralen.

Ondergrondse meren ontdekt op Mars

Het geluid van de wind en een laser op Mars