Zomertijd of wintertijd? Sterrenwacht zet de feiten op een rij

Vannacht hebben we de klok een uurtje teruggedraaid. Maar in 2019 moeten België en zijn buren kiezen of ze permanent in winteruur of zomeruur zullen blijven, als gevolg van het voorstel van de Europese Commissie om de uursverandering af te schaffen. De Koninklijke Sterrenwacht van België zet daarom alle feiten op een rij.

TT 27-10-18, 23:25 Laatste update: 28-10-18, 09:02 Bron: Belga

Eerst iets over de hierbij vaak gehanteerde afkorting UTC (Universele Gecoördineerde Tijd). Die komt overeen met de gemiddelde zonnetijd van Greenwich. Dit betekent dat in het Britse Greenwich de zon gemiddeld om 12 uur UTC op haar hoogste positie in de hemel staat. De aarde draait rond haar as in 24 uur. De zonnetijd is dus overal verschillend, afhankelijk van de geografische plaats van de waarnemer. De aarde is in 24 tijdzones van 1 uur verdeeld. Elk deel beslaat 15 lengtegraden (360° gedeeld door 24).

De eerste tijdzone komt overeen met UTC en ligt rond de meridiaan van Greenwich. Geografisch gezien strekt België zich uit van 2,6 tot 6,4 graden ten oosten van die meridiaan. België bevindt zich dus helemaal binnen de theoretische tijdzone UTC+0u. Duitsland en Italië bijvoorbeeld bevinden zich hoofdzakelijk in de theoretische tijdzone UTC+1u.

Ons land bevindt zich geografisch gezien eigenlijk binnen dezelfde tijdzone als het Verenigd Koninkrijk. © Koninklijke Sterrenwacht

Vroeger zelfde tijd als Greenwich

Iets over de voorgeschiedenis dan. Vóór 1892 was de tijd in België verschillend voor elke stad en was die gebaseerd op de lokale zonnebaan. De wet van 1892 maakte de tijd voor het hele land gelijk. Die legde de zonnetijd van Greenwich (die tegenwoordig overeen komt met UTC) voor heel België op. Het was bij ons dus even laat als in het Verenigd Koninkrijk. Van zomer- en wintertijd was nog geen sprake.

Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog werden alle bezette gebieden verplicht om de Duitse tijd te gebruiken, zijnde UTC+1u. Daarna heeft België beslist om die sprong te behouden, wat overeenkomt met onze huidige wintertijd, wat de standaardtijd is.

Zomertijd

In 1977 heeft de Belgische overheid als gevolg van de oliecrisis een extra sprong van 1 uur ingevoerd tijdens de zomerperiode. Dat betekent dat we ons op UTC+2u bevinden tussen april en september/oktober.

Op dit moment komt het er dus op neer om, door de afschaffing van de uursverandering, te definiëren welke tijd het jaar rond gebruikt zal worden : UTC+1u (onze wintertijd) of UTC+2u (onze zomertijd).

Als we het hele jaar wintertijd gebruiken (UTC+1u), is de verandering vooral in de zomer merkbaar: de zon gaat 1 uur vroeger onder, dus ‘al’ om 21 uur eind juni. Maar ze komt ook 1 uur vroeger op, tussen 04.30 uur en 6 uur van half april tot eind augustus.

if("undefined"==typeof window.datawrapper)window.datawrapper={};window.datawrapper["OXNmT"]={},window.datawrapper["OXNmT"].embedDeltas={"100":514,"200":406,"300":379,"400":379,"500":352,"700":352,"800":352,"900":352,"1000":352},window.datawrapper["OXNmT"].iframe=document.getElementById("datawrapper-chart-OXNmT"),window.datawrapper["OXNmT"].iframe.style.height=window.datawrapper["OXNmT"].embedDeltas[Math.min(1e3,Math.max(100*Math.floor(window.datawrapper["OXNmT"].iframe.offsetWidth/100),100))]+"px",window.addEventListener("message",function(a){if("undefined"!=typeof a.data["datawrapper-height"])for(var b in a.data["datawrapper-height"])if("OXNmT"==b)window.datawrapper["OXNmT"].iframe.style.height=a.data["datawrapper-height"][b]+"px"});

Als we het hele jaar zomertijd gebruiken (UTC+2u), is de verandering vooral in de winter merkbaar: de zon gaat 1 uur later onder, tussen 17.40 uur en 19.20 uur van begin oktober tot begin maart. Daar tegenover staat dat men in België de dag vaker zal moeten beginnen in het donker. Want de zon komt pas op tegen 09.45 uur eind december.

if("undefined"==typeof window.datawrapper)window.datawrapper={};window.datawrapper["EawZm"]={},window.datawrapper["EawZm"].embedDeltas={"100":514,"200":406,"300":379,"400":379,"500":352,"700":352,"800":352,"900":352,"1000":352},window.datawrapper["EawZm"].iframe=document.getElementById("datawrapper-chart-EawZm"),window.datawrapper["EawZm"].iframe.style.height=window.datawrapper["EawZm"].embedDeltas[Math.min(1e3,Math.max(100*Math.floor(window.datawrapper["EawZm"].iframe.offsetWidth/100),100))]+"px",window.addEventListener("message",function(a){if("undefined"!=typeof a.data["datawrapper-height"])for(var b in a.data["datawrapper-height"])if("EawZm"==b)window.datawrapper["EawZm"].iframe.style.height=a.data["datawrapper-height"][b]+"px"});

Meer daglicht of meer slaap?

In essentie gaat het om de keuze voor meer daglicht (met de zomertijd) en meer slaap (met de wintertijd). De chronobiologen, dat zijn wetenschappers die ons bioritme bestuderen, vinden de wintertijd de beste optie, omdat de biologische klok daar beter op af te stellen is en er zodoende minder kans is op een slaaptekort en daaruitvolgende ziektes.

264 reacties

Plaats hier je reactie

Resterende karakters 500

andrée Laurand

4 jaar geleden

Wintertijd is normaal en geef vooral meer licht 's morgens bij opstaan in de winter, wanneer er juist minder licht is. In de zomer is het zo, al vroeg klaar . Voor de meeste mensen is dus permanente zomertijd, nergens goed voor, vroeger op als het nog kouder en donkerder is, vroeger met kinderen naar school, nog donker...De bedoeling was : besparing, dat lukte niet! .Niemand gaat om 21u van terras , omdat de zon onder gaat in de zomer .
geert noels

4 jaar geleden

Als we voor permanente zomertijd kiezen staan we 2 uur vóór op het normale biologische uur.. Alleen goed voor nachtraven die tot savonds laat willen uitgaan, sporten of zuipen op een terrasje.. Maar een Ramp voor onze gezondheid.. Meer ddpressies in de winter en slaapproblemen bij hete zomeravonden.
Marco Maerten

4 jaar geleden

Wintertijd hele zomer maakt de hitte in de avond draaglijker. Zomertijd heel het jaar zorgt voor totaal ontregeld bioritme en veel ongevallen in de winterochtenden omdat de late zonsopgang de eventuele mist langer doet hangen.
Norbert Corten

4 jaar geleden

De echte zonnetijd is de UTC ,dus liefst de huidige wintertijd die loopt zo al een uur vooruit.
Lucie Vervaeke

4 jaar geleden

Het wordt wintertijd, Goed zo.