Zo fout is een traditionele wereldkaart

Ook Groenland lijkt op een traditionele kaart uit een atlas, of zoals op een Google-kaart, gigantisch groot.

Maar vergelijk Groenland of Rusland nu even opnieuw met Afrika op de website 'The True Size'. Op die nieuwe interactieve kaartentool kun je de oppervlakte van elk land ter wereld vergelijken met die van andere landen. Typ de naam van eender welk land in en verplaats het bovenop een ander land. Sleep je bijvoorbeeld Rusland naar de evenaar, zie je meteen hoe de oppervlakte van de grootmacht fors inkrimpt. Sleep je een land echter richting een van de twee polen, wordt het ineens veel groter, zoals bijvoorbeeld de Democratische Republiek Congo, die ineens even groot blijkt te zijn als West-Europa.

Dat verschil heeft alles te maken met de manier waarop wij al honderden jaren naar wereldkaarten kijken: via de mercatorprojectie. Het was de Vlaming Gerardus Mercator die de kaart in 1569 ontwikkelde als instrument voor de scheepvaart. Dat wil echter niet zeggen dat ze ook geschikt is om de bol die de aarde is, waarheidsgetrouw weer te geven. Door die bolvorm kan geen enkele projectie de aarde op een plat vlak weergeven zonder vervormingen. En hoe verder van de evenaar, hoe groter de vervormingen bij de mercatorprojectie. Aan de polen is er zelfs een oneindige vergroting.
_{Lees verder onder de tweet.}

Door de zware vervormingen lijkt Groenland even groot als Afrika, en Rusland zelfs veel groter. Toch bewijzen ook de cijfers het tegendeel. Afrika heeft een oppervlakte van meer dan 30 miljoen vierkante kilometer, Rusland amper meer dan de helft: 17 miljoen vierkante kilometer. Het is ook de verklaring waarom op een kaart de kortste route tussen pakweg Moskou en Los Angeles via West-Europa, de Atlantische Oceaan en de VS loopt, terwijl dat in werkelijkheid via de Noordpool en Canada is.

De grote vervormingen, en het feit dat bijvoorbeeld Afrika gigantisch veel kleiner lijkt dan het continent in werkelijkheid is, maken de mercatorprojectie de laatste jaren steeds controversiëler. Ook de infografiek 'The True Size of Africa' toont waarom. Daarop is goed te zien dat Afrika in werkelijkheid groter is dan - hou u vast - de Verenigde Staten, China, India, Japan en heel Europa samen.

Een mogelijke variant zou de Gall-Petersprojectie zijn, die er op het eerste zicht bijzonder vreemd uitziet, maar eigenlijk de werkelijke vorm van de aarde beter benadert dan de mercatorprojectie. Onder andere de Unesco is voorstander van deze kaarten, omdat ze de werkelijke geografische verhoudingen in de wereld veel beter benaderen.