Wie ontcijfert eeuwenoud mysterieus Voynich Manuscript?

Tot nu toe ligt het Voynich Manuscript opgesloten in de kluis van de Amerikaanse universiteit van Yale. Daar werden ze overladen met verzoeken om het originele maniscript te mogen bestuderen. Een gespecialiseerde Spaanse uitgever heeft nu de rechten verworven om een gelimiteerde serie van 898 reproducties uit te brengen.

Volgens onderzoekers stamt het lijvige boek van 200 pagina's uit de periode 1404 tot 1438. Het boek bevat onvertaalbaar geheimschrift in elegante letters. Daarnaast is het rijkelijk geïllustreerd met sterren, planten en naakte vrouwen.

Geleerden hebben jarenlang onderzoek gedaan naar de teksten en afbeeldingen, maar dit heeft bitter weinig opgeleverd: deskundigen kunnen de planten niet determineren, de sterren vertellen ons weinig en we weten niet wie de vrouwen in het boek zijn. Na computeranalyse is duidelijk geworden dat de letters de structuur hebben van een 'echte taal', maar wat ze betekenen is nog een compleet mysterie.

Exacte kopie
De nieuwe editie zal dat ook zijn: zo'n facsimile moet 7.000 tot 8.000 euro gaan kosten. Daarvoor krijg je een kopie die exact lijkt op het eeuwenoude, verweerde origineel: ook ieder vlekje, gaatje of scheur in het boekwerk wordt gekopieerd.

Al bijna 300 mensen hebben vooraf ingetekend op een exemplaar, meldden Engelse media. Daarvoor moeten ze wel even geduld hebben: de uitgever trekt 18 maanden uit voor het eerste exemplaar.

Volgens betrokkenen moet het manuscript worden verkocht met een waarschuwing: "Het Voynich Maniscript heeft enkele van de slimste mensen op aarde de afgelopen eeuwen tot wanhoop gedreven", vertelde een curator van de collectie waar het boek toe behoort twee jaar geleden. "Het is niet onze schuld als je er waanzinnig van wordt."

Dat mysterie beperkt zich niet tot de inhoud. Ook over de onbekende maker doen vele geruchten en sterke verhalen de ronde. Sommigen beweerden aanvankelijk dat het door de 13e-eeuwse Fransiscaner monnik Roger Bacon zou zijn gemaakt. Later zou het Leonardo da Vinci geweest zijn, die in codetaal schreef om aan de katholieke Inquisitie te ontsnappen. Weer anderen beweren een buitenaards wezen het maakte vlak voor hij de aarde achterliet.

De bewering dat een intelligente grappenmaker verantwoordelijk zou zijn voor het manuscript stuit op veel verzet. De productie van zo'n boekwerk was in de Middeleeuwen namelijk niet alleen tijdrovend, maar ook zeer duur.

Het manuscript dankt zijn naam aan Wilfrid Voynich, een antiquair die het werk rond 1912 kocht en het in de publieke belangstelling bracht. In 1969 kwam het in bezit van de bibliotheek van Yale, waar tegenwoordig vele onderzoekers en studenten zich verdringen om het werk te mogen bestuderen.

Na vele verzoeken op de universiteit van Yale hebben om het boek te mogen bestuderen zijn de medewerkers van de Beinecke-bibliotheek uiteindelijk gezwicht voor de druk. De inhoud van het boek is overigens al tijden gratis online beschikbaar. Voor degene die wel geïnteresseerd is, maar zo'n kopie te duur vindt: op internet is ook een paperbackversie te koop.