Wetenschappers van de KU Leuven ontdekken het mechanisme achter het prikkelbaredarmsyndroom

Maar liefst 20% van de wereldbevolking wordt getroffen door het prikkelbaredarmsyndroom (PDS), een chronische aandoening gekenmerkt door  pijn en een onregelmatige stoelgang na het eten van bepaalde voedingsmiddelen. Die maagdarmklachten beïnvloeden hun levenskwaliteit, zowel fysiek als mentaal. Vaak worden de patiënten immers niet serieus genomen door artsen omdat er op het eerste zicht niets mis lijkt met hun darmen. Een dieet of medicatie biedt soms verlichting, maar waarom is nog niet geweten.

Wetenschappers van de KU Leuven brengen daar nu verandering in. Ze identificeerden de biologische processen die schuilgingen achter de op hol geslagen darmen. Daarmee leveren ze verder bewijs dat het hier om een echte aandoening gaat en effenen ze het pad voor nieuwe efficiëntere behandelingen van PDS. Hun resultaten werden vandaag gepubliceerd in Nature. Het is een studie waarin onderzoek werd gedaan op zowel muizen als mensen.

De wetenschappers observeerden dat bepaalde voedingsmiddelen een reactie van specifieke afweercellen in onze darmen uitlokken, meer bepaald de mestcellen. Normaal reageert ons immuunsysteem niet op wat we eten maar bij PDS patiënten schieten deze cellen toch in actie en maken ze een stof genaamd histamine aan, met het nodige ongemak als gevolg. Dit verklaart waarom de onderzoekers al eerder opmerkten dat antihistaminica verlichting bieden.

Maar daarmee was de vraag waarom die tolerantie voor bepaalde producten plots verdwijnt nog niet beantwoord. Aangezien veel patiënten meldden dat hun symptomen begonnen na een maag-darminfectie, vertrokken de onderzoekers van het idee dat een infectie misschien het afweersysteem gevoelig maakt voor voeding die zich tijdens het ziek zijn in de darm van de PDS patiënt bevond. Dit bleek inderdaad zo te zijn. Bij testen in het laboratorium werden muizen overgevoelig voor een eiwit als ze dit gegeten hadden tijdens een buikgriep en kregen ze spijsverteringsproblemen. Muizen die geen buikgriep hadden bleven ongevoelig voor het eiwit. Tijdens het ontrafelen van de verschillende stappen in dit proces merkten de wetenschappers ook op dat de reactie op de voeding alleen plaatsvond in het stukje darm dat geïnfecteerd was maar niet in de rest van de gezonde darm. Het gaat dus om een heel lokale reactie.

Tot slot gingen de KU Leuven wetenschappers ook na of de darmen van mensen met PDS op dezelfde manier reageerden. Ook bij hen trad er een lokale immuunreactie op in de darmwand wanneer die werd blootgesteld aan voedsel-antigenen die best vermeden worden bij PDS (gluten, koemelk, …). Bij gezonde deelnemers bleef die reactie uit.

“Dat we het mechanisme dat leidt tot mestcelactivatie nu kennen, is cruciaal. Het zal leiden tot nieuwe therapieën voor deze patiënten,” zegt professor Boeckxstaens. “Mestcellen laten veel meer stoffen vrij dan alleen histamine, dus als je de activering van deze cellen kunt blokkeren, denk ik dat je een veel efficiëntere behandeling zult hebben.” De volgende stap in het onderzoek is om deze resultaten te bevestigen bij meer personen. Een groter klinisch onderzoek naar de behandeling met antihistaminica, wat men ook aan hooikoortspatiënten geeft, is ook al aan de gang.