"Prehistorische man was niet monogaam maar had harem"

Een en ander blijkt uit voetsporen van 3,66 miljoen jaar oud. Die zouden afkomstig zijn van een wandelende man van 1m65 en, volgens experten, van zijn harem van bewonderaarsters. De dertien afdrukken in vulkanische as werden aangetroffen in Laetoli in het Oost-Afrikaanse Tanzania en wijzen op de ontdekking van de grootste voorhistorische mens tot nu toe. Hij kreeg de naam S1 mee. S1 torende hoog uit boven zijn gezelschap van tot drie vrouwen en hun kinderen, die eveneens voetsporen achterlieten in de omgeving. Het gaat om het oudste bewijs van het bestaan van de Australopithecus afarensis, voorganger van de Neanderthaler. In november 1974 werd in Ethiopië het skelet van Lucy opgegraven, een mensachtige van dezelfde soort. Lucy was maar 91 cm groot.

Uit een studie van 2003 aan de Penn State University kwam naar voren dat de Australopithecus afarensis maar één sekspartner had en dus voornamelijk monogaam was. Dat werd afgeleid uit vergelijkingen met het seksuele gedrag van de moderne mens, chimpansees en gorilla's. De voetafdrukken gevonden in 1978 in Laetoli zouden van een man, een vrouw en hun kind zijn, zo was de redenering.

Maar nieuw Italiaans onderzoek onder leiding van professor Giorgio Manzi werpt daar nu een ander licht op, door de vondst van voetafdrukken van twee andere mensachtigen (S1 en S2), een kleine 150 meter verderop. Zij wandelden daar op hetzelfde moment, haast op dezelfde plaats en in dezelfde richting als de andere drie personen. Het hele gezin was dus mogelijk groter dan het gezelschap van drie.

"De voetafdrukken van een van deze nieuwe individuen zijn verbazingwekkend groter dan die van al de rest in de groep", stelt Manzi. "Dat wijst erop dat dit een groot, mannelijk exemplaar van de soort was." S1 was 1m65 lang, woog iets meer dan 41 kg, en was zeker 20 centimeter groter dan zijn vrouwen. In totaal was er dus een gezelschap met vijf individuen, bij wie er drie verschillende lengtes kunnen onderscheiden worden.

"De voorlopige conclusie is dat de groep bestond uit één man, twee of drie vrouwen, en één of twee jongelingen", zegt Marco Cherin die meewerkte aan de studie. "Dat doet ons vermoeden dat de man - en bij uitbreiding dus ook de andere mannen van de soort - meer dan één vrouwelijke sekspartner had." De seksuele levensstijl van de Australopithecus afarensis zou dan ook meer gelijkenissen vertonen met die van gorilla's, eerder dan met die van chimpansees of van de moderne mens.

Onder meer paleontoloog Philip Reno, co-auteur van het onderzoek van de Penn State University, twijfelt aan de exacte lengte van 1m65. Het zal volgens hem wel iets in die grootorde zijn, maar het lijkt hem erg onwaarschijnlijk dat S1 groter zou geweest zijn dan andere voorbeelden die in Ethiopië gevonden werden.