De daling in de gemiddelde hoeveelheid ozonvervuiling werd geobserveerd tijdens een internationale studie waaraan ook het KMI deelnam. In de lente en zomermaanden van het afgelopen jaar lag de hoeveelheid ozonvervuiling op 1 tot 8 km hoogte gemiddeld 7,3% lager dan het klimatologisch gemiddelde (2000-2020). De wetenschappers analyseerden hiervoor de gegevens van weerballonnen en teledetectie-instrumenten afkomstig van 45 verschillende locaties. Ook Ukkel maakte hier deel van uit, de daling bedroeg daar 6,6%.

Ozon bestaat uit 3 zuurstofatomen en bevindt zich voornamelijk in de ozonlaag van de stratosfeer, het deel van de atmosfeer op 15 tot 45 km hoogte boven het aardoppervlak. Dit wordt ook wel eens ‘goede’ ozon genoemd omdat die het leven op aarde beschermt tegen schadelijke UV-stralen. Maar soms vormt het molecuul zich ook in de onderste luchtlagen in de troposfeer. Dan spreekt men van ‘slechte ozon’ of ozonvervuiling. Dit komt bijvoorbeeld voor op warme dagen in de lente en zomer wanneer UV-licht inwerkt op met stikstofoxide en vluchtige organische stoffen verontreinigde lucht.

Dat zo een laag ozongehalte gedurende meerdere maanden en op meerdere plaatsen in het noordelijke halfrond werd waargenomen is zeker spectaculair te noemen. Vooral omdat de veranderingen van jaar tot jaar normaal gezien eerder klein zijn. Deze plotse wijziging is te wijten aan de sterke afname van stikstofdioxide in 2020 en een uitzonderlijk fenomeen boven de Noordpool. De bijdrage van die laatste was weliswaar amper een kwart. De verminderde uitstoot door wereldwijde acties om SARS-CoV-2 in te dammen blijkt dus verantwoordelijk voor het overgrote deel van de daling in ozonvervuiling. Deze resultaten laten zien hoe complex de atmosfeer reageert op emissieveranderingen en wat internationaal gecoördineerde emissiebeheersing zou kunnen betekenen voor de luchtkwaliteit wereldwijd.