Kan je verslaafd raken aan oordopjes? “Die oorverdovende stilte went verraderlijk snel”

We kennen het allemaal: wakker liggen door een snurkende partner of door de baby van de buren die maar niet ophoudt met huilen. Vele mensen grijpen dan ook snel naar hun vertrouwde paar oordopjes op het nachtkastje. Maar zijn deze wel zo onschuldig als ze lijken?

We leggen de kwestie voor aan Rilana Cima, onderzoekster en gezondheidspsychologe aan de KU Leuven. “Eigenlijk zien we dat vooral mensen die heel gevoelig voor geluid zijn veelvuldig naar oordopjes grijpen”, vertelt ze. “Bepaalde geluiden, zoals het gesnurk of zelfs de ademhaling van hun partner, wekken irritatie op. En tegen dat onrustig gevoel willen ze zich beschermen, waarna de keuze voor oordopjes snel gemaakt is.”

De verleiding om de oordopjes uit de lade te grissen, mag dan wel groot zijn; toch doe je het beter niet. De oorverdovende stilte die je ervaart wanneer je met oordopjes slaapt of werkt, went verraderlijk snel. Vergelijk het met iemand die lange tijd in een donkere kamer verblijft,  en bij het buitenkomen verblind wordt door het licht. “Na een tijdje wordt het nog moeilijker om doodnormale geluiden te tolereren”, stelt Cima. “Met tot gevolg dat de verleiding om opnieuw de veilige stilte van de oordopjes op te zoeken groot is. En dan loert natuurlijk het gevaar van verslaving om de hoek.”

Die overgevoeligheid voor geluid, wordt in de geneeskunde ook wel hyperacusis genoemd. “Dat kan heel onschuldig beginnen”, aldus Cima. “Nu zoveel ouders van thuis uit werken, zullen sommigen zich storen aan het gekrijs en gehuil van hun kinderen. Op een gegeven moment slorpen die geluiden echter zo veel aandacht op, dat het moeilijker wordt om nog op het werk te focussen. Uiteindelijk zal het gekrijs het enige zijn wat er nog toe lijkt te doen. Wanneer alledaagse geluiden zoals het kletteren van mes en vork of bepaalde stemmen een constante bron van ergernis en frustratie vormen, ben je inderdaad oversensitief.”

“Daarom raad ik zeker af om elke nacht met oordoppen in te gaan slapen”, zegt de onderzoekster. “Alleen in bijzondere omstandigheden, zoals tijdens een vliegreis of wanneer de buren een luid feest organiseren, is het aan te raden om oordoppen te gebruiken. Wanneer de oordoppen dienen ter bescherming tegen te hoge decibels, zoals op festivals en bij bepaalde beroepen, zijn ze natuurlijk onmisbaar. Dat is een heel andere zaak.”

Goed nieuws voor de oordopjesbrigade, want je kan afkicken van een oordopverslaving. “Je zal opnieuw moeten wennen aan alledaagse geluiden”, aldus Cima. “Dat noemen we in de psychologie ‘exposure therapie’. Langzaamaan zullen deze mensen het gebruik van oordoppen moeten afbouwen en normale geluiden terug onder ogen -of beter oren- moeten komen.”

Voor diegenen bij wie het koud zweet uitbreekt bij het vooruitzicht om zonder oordopjes te slapen, heeft Cima de volgende raad: “Probeer eens natuurlijke geluiden die je wel fijn vindt. Zet een raam open of luister naar kwakende kikkers of het ruisen van de zee via een app. Zonder koptelefoon weliswaar, want ook die onderdrukken omgevingsgeluiden.”

Waarom prikken de ogen en worden oren soms warm als je moe bent? (+)