Heet, heter, heetst in het noordpoolgebied: aanslepende hittegolf met nu ook recordtemperatuur baart wetenschappers zorgen
De temperaturen rond de poolcirkel blijven maar de pan uit vliegen. Al maanden worden er in Siberië ongekend hoge temperaturen opgemeten, nu lijkt er sprake van een nieuw opzienbarend hitterecord. De World Meteorological Organisation trekt opnieuw aan de alarmbel en heeft aan de Russische autoriteiten bevestiging gevraagd of op 20 juni écht een temperatuur van zo maar even 38 graden werd gemeten in de stad Verchojansk. Dat is 18 graden warmer dan de gemiddelde maximumtemperatuur in juni. En zo warm werd het nog nooit ten noorden van de poolcirkel.
Niemand die evenwel aan de hittemeting lijkt te twijfelen. “Maand na maand worden we opnieuw verrast en raken we steeds meer verontrust over de temperaturen die opgemeten worden in het noordpoolgebied”, stelt WMO-woordvoerster Clare Nullis.
‘Zorgwekkend’
Verchojansk, een stadje in Jakoetië, is heel bekend onder klimatologen. Het is het koudste bewoonde stukje op aarde, met temperaturen tot wel min 67 graden. Tegelijkertijd is het ook de plek waar de grootste temperatuurverschillen ter wereld worden gemeten. In de zomer kan het er erg warm worden, met temperaturen boven 30 graden. Maar een gerapporteerde meting van 38 graden? Dat zou een heus record zijn. Niet enkel voor de stad. Voor het héle gebied boven de poolcirkel.
De WMO vraagt met aandrang aan de Russen of ze formeel kunnen bevestigen dat het daar zo heet werd. De vermoedelijke recordtemperatuur is “verontrustend”, maar helaas wel consistent met de opwarmende trends in het gebied. Zeker de laatste weken worden rond de poolcirkel buitengewoon hoge temperaturen gemeten. “De WMO aanvaardt de observatie als legitiem, gezien die consistent is met de huidige observaties in de lucht in Siberië”, klinkt het.
Siberië is na een ongemeen zachte winter eigenlijk al maanden aan het ‘bakken’, intussen blijft de huidige hittegolf er gewoon doorgaan. “De weerkaarten kleuren donkerrood. Het is opvallend en zorgwekkend”, aldus Nullis. Vooral de tijdsduur waarmee de warmte aanhoudt, baart de wetenschappers zorgen.
Opwarming
Het noordpoolgebied behoort tot de snelst opwarmende gebieden ter wereld en warmt twee keer zo snel op als het globale gemiddelde. De jaarlijkse oppervlaktetemperaturen van de laatste vier jaar waren de hoogste ooit gemeten. Het volume van de poolkappen in september 2019 (na het smeltseizoen) was meer dan 50% lager dan de gemiddelde waarden voor 1979 tot 2019.
Na een milde winter, met vooral sinds januari herhaalde periodes van een bovengemiddelde oppervlaktetemperatuur, wordt Siberië nu geteisterd door uitzonderlijke hitte, met temperaturen tot 10 graden boven het gemiddelde voor mei. Daardoor werd het afgelopen maand ook de warmste mei ooit voor het hele noordelijk halfrond - zelfs de wereld. Juni lijkt nóg warmer te zullen worden. Het blijft duren.
Verregaande gevolgen
De lange Siberische hittegolf heeft niet alleen verregaande consequenties voor het smelten van de poolkappen. Veel van de Russische steden boven de poolcirkel zijn gebouwd op een bodem van permafrost - een aardlaag die volgens de definitie permanent bevroren blijft. Als die ontdooit, en dat doet ie - kan dat desastreuze gevolgen hebben.
Het recente gigantische lek in een brandstofreservoir bij het Siberische Norilsk bijvoorbeeld, werd onder meer veroorzaakt door smeltend permafrost. Er belandde ongeveer 21.000 ton diesel in het water. Pittig detail: bijna de helft van de belangrijkste olie- en gasvelden liggen in het dooiende arctisch gebied. In Irkutsk, de grootste stad van de regio, beginnen gebouwen te scheuren door de tropische temperaturen, op tal van plaatsen begint de grond te verzakken.
En dan is er nog het krachtige methaan dat in enorme hoeveelheid opgeslagen ligt in de Siberische permafrost. Als dat methaangas meer en meer vrijkomt, wordt de opwarming van de aarde nog versneld. In niet-vaste toestand ontpopt methaan zich immers tot een belangrijk broeikasgas.
Ook woeden er in toenemende mate felle bosbranden in Siberië - nog vroeger dan vorig jaar, toen ze helemaal uit de hand liepen. Die branden worden vaak aangestoken door boeren om land bruikbaar te maken, maar worden steeds vaker oncontroleerbaar door hoge temperaturen en harde wind. In de republiek Jakoetië zou er momenteel zeker 275.000 hectare bos in brand staan.
De hitte zorgt ervoor dat er veel meer brandstof kan branden. Niet enkel vegetatie, maar ook de bodem. Het is een van de vele vicieuze cirkels die we in het noordpoolgebied zien die de klimaatopwarming verergert
Wetenschappers zijn bang dat de branden naast hun grote luchtvervuiling zorgen voor nog drogere omstandigheden, met nog vaker bosbranden die koolstofvoorraden uit veengebieden en bossen vrijmaken, waardoor de hoeveelheid broeikasgassen in de lucht die de planeet opwarmen, verder zal toenemen.
“Dat is wat zo’n hittegolven doen”, stelt milieu-geograaf Thomas Smith van de London School of Economics. “De hitte zorgt ervoor dat er veel meer brandstof kan branden. Niet enkel vegetatie, maar ook de bodem. Het is een van de vele vicieuze cirkels die we in het noordpoolgebied zien die de klimaatopwarming verergert.”
Straalstroom
Ook op korte termijn en dichter bij huis heeft een warm Siberië effect op de temperaturen. Doordat de verschillen in temperatuur kleiner worden tussen Europa en het noordpoolgebied raakt de straalstroom geblokkeerd. Daardoor krijgen wij langere droge en warme periodes.
“Meer dan vroeger krijgen we langere periodes met hetzelfde weertype”, legde KMI-weerman David Dehenauw al eerder uit aan onze redactie. “Soms weken aan een stuk regen, dan weer wekenlang droog weer. Dat komt omdat de straalstroom minder actief is geworden door de klimaatverandering. Die ‘rivier’ van lucht, die zich op tien kilometer hoogte beweegt, is in feite de motor van ons weer. Is die actief, dan krijgen we veel variatie in ons weer. Waait de wind minder krachtig in die straalstroom, dan gaat die lucht meer meanderen en krijgen we meer van hetzelfde weer waardoor een acuut watertekort niet raakt opgelost.”
Dit jaar belooft mede door de lange hittegolf in Siberië het heetste jaar sinds het begin van de metingen te worden, ondanks de verminderde uitstoot van broeikasgassen door de coronacrisis.
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Spaargids.be
15 procent minder hypotheekaanvragen dan vorig jaar: koop je nu een woning of wacht je beter af?
Een woning kopen: wanneer doe je dat het best? Nu, in volle inflatiehausse en met een stijgende rente? Of later als de situatie weer is genormaliseerd? Een dilemma, want wanneer zullen de tijden weer ‘normaal’ zijn? Spaargids.be vroeg het aan John Romain, oprichter van financieel adviesbureau Immotheker finotheker. -
Gigantische vervuiling met 20.000 ton diesel in poolgebied ingedamd: betrokken bedrijf sloeg pas na twee dagen alarm
Opruimploegen hebben een dieselvlek ingedamd die ontstaan was na een ongeval in een thermische centrale in Norilsk, in het Russische poolgebied. Dat heeft het ministerie voor Noodsituaties meegedeeld. Het betrokken bedrijf sloeg pas na twee dagen alarm. Milieuverenigingen noemen de vervuiling “een catastrofe”. -
Spaargids.be
Leningen met langere looptijd worden populairder: is het verstandig om een woonlening op 25 of 30 jaar te nemen?
De interesse in leningen met een lange looptijd groeit. Steeds meer kredietnemers kiezen voor een lening met een looptijd van 25 jaar, dat blijkt uit data van Spaargids.be. Waarom zou je kiezen voor een lening met een langere looptijd? En wat zijn de nadelen ervan? -
-
51
Geliefde walrus Freya afgemaakt in Noorwegen nadat opdringerige fans haar niet met rust lieten
Noorwegen heeft de rondzwervende en kattenkwaad uithalende walrus Freya laten afmaken. Het dier werd continu belaagd door nieuwsgierige mensen. De autoriteiten hadden al gewaarschuwd Freya in te laten slapen omdat mensen zichzelf door hun opdringerige gedrag in gevaar brachten. -
Spaargids.be
Vanaf wanneer is een jaarlijkse reisverzekering goedkoper dan een tijdelijke?
Wie een reisverzekering afsluit, heeft de keuze tussen een tijdelijke en een doorlopende of jaarlijkse polis. Wanneer ben je goedkoper af met een tijdelijke verzekering? En wanneer is een jaarlijkse reisverzekering goedkoper? Spaargids.be rekende het uit. -
Wetenschappers slaan alarm: ‘hittegolf’ in Noordpoolgebied zorgt voor smeltende ijskappen, bosbranden en larvenplaag
Klimaatwetenschappers slaan alarm vanwege ongekend hoge temperaturen in Noord-Rusland, meldt de Britse krant The Guardian. Dit jaar belooft mede door die hittegolf het heetste jaar sinds het begin van de metingen te worden, ondanks de verminderde uitstoot van broeikasgassen als gevolg van de coronacrisis. -
4
Rijn vanaf vrijdag haast onbevaarbaar. En dat is een probleem voor de industrie
Het waterpeil in de Rijn is ter hoogte van het Duitse Kaub, tussen Koblenz en Mainz, zo laag aan het zakken dat veel vrachtschepen er vanaf vrijdag niet meer zullen kunnen varen. Dat is een probleem voor de industrie.
15 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerGeert Tamsyn
Kirsten De Laet
Nick Lersberghe
Gilles Glorieux
Roger Boni