Doemdagklok weer minuut dichter bij Apocalyps: "Het is twee voor twaalf"

De klok, die in gebruik is sinds 1947, is een metafoor die aangeeft hoe dicht we staan bij de vernietiging van de aarde. Een groep wetenschappers en nucleaire experts die zich gezamenlijk het ‘Bulletin of the Atomic Scientists’ noemen, komen op regelmatige basis samen om de tijd op de Doemdagklok te bespreken.

“Met grote bezorgdheid passen we de Doemdagklok vanaf vandaag aan,” zegt Rachel Bronson, voorzitter en CEO van het Bulletin: “Het is nu twee minuten voor middernacht”.

De organisatie doet de nieuwe aanpassing omdat “president Trump en andere wereldleiders er niet in slagen om de op de loer liggende bedreigingen van een nucleaire oorlog en de klimaatverandering aan te pakken,” luidt het.

"De wereld is nu niet alleen gevaarlijker dan een jaar geleden: het is van Wereldoorlog II geleden dat de situatie nog zo dreigend was," schrijven Lawrence M. Krauss en Robert Rosner, twee medewerkers van het Bulletin in The Washington Post. "De Doemdagklok staat in feite even dicht bij middernacht als in 1953, toen de vrees om de Koude Oorlog mogelijk op haar hoogtepunt was."

De oplopende spanningen tussen de VS en Noord-Korea dragen volgens de wetenschappers bij tot de aanpassing van de Doemdagklok. "Zeggen dat de nucleaire toestand van de wereld schrijnend is, is een onderschatting van het gevaar en de hoogdringendheid," zeggen Kraus en Rosner.

Vorig jaar stelden de wetenschappers de klok nog met een halve minuut bij, van 23:57 naar 23:57:30. “De waarschijnlijkheid van een globale catastrofe is erg hoog en de acties die nodig zijn om de risico’s op een ramp te verkleinen moeten erg dringend genomen worden,” stelde het Bulletin toen.

De eerste keer dat de Doemdagklok werd bijgesteld na haar ingebruikname in 1947, was twee jaar later, nadat de Sovjet-Unie met succes haar eerste atoombom testte. Toen schoof de wijzer van de klok van 23:53 uur naar 23:57 uur.

Het gebeurde nog maar één keer dat het alarmpeil even hoog stond als vandaag: in 1953 gaf de klok aan dat het twee voor twaalf was nadat zowel de VS als de Sovjet-Unie succesvolle proeven met kernbommen hielden binnen een tijdsspanne van amper zes maanden.

In 1991 leek de wereld er het best voor te staan, toen stond de wijzer op 17 minuten voor middernacht.

“Telkens wanneer de klok wordt aangepast, beantwoorden we twee vragen,” zei Rachel Bronson vorig jaar in een interview: “Is de wereld veiliger? Of loopt ze een groter risico dan een jaar geleden? En is het veiliger of een groter risico dan ooit eerder in de geschiedenis van de klok?”

Met de aanpassing vragen de wetenschappers aandacht voor wereldwijde crises die volgens hen het bestaan van de mensheid in gevaar brengen. Daarbij richten de wetenschappers de aandacht op de beschikbaarheid van kernwapens en de bereidheid van de wereld om ze te gebruiken. De laatste jaren brengen ze ook de dreigende klimaatverandering mee in rekening.

De organisatie haalde vorig jaar ook de verkiezing van Donald Trump aan als een belangrijke factor, “omdat hij beloofd heeft de vooruiting op beide fronten (kernwapens en klimaatverandering, red.) te verhinderen,” schreven twee leden van het Bulletin vorig jaar. “Nooit eerder heeft het Bulletin beslist om de klok vooruit te zetten voornamelijk omwille van de stellingen van slechts één persoon. Maar wanneer die persoon de nieuwe president is van de Verenigde Staten, dan doen zijn woorden ertoe.”

Het Bulletin beklemtoont dat de klok symbolisch is en enkel dient als “dringende waarschuwing voor globaal gevaar”.

“We hopen dat de bijstelling van deze klok geïnterpreteerd zal worden zoals ze bedoeld is: als een dringende waarschuwing voor globaal gevaar. De tijd voor wereldleiders om het op de loer liggende nucleaire gevaar en de voortdurende opmars van de klimaatverandering aan te pakken, is al lang voorbij. Het is nu de tijd voor wereldburgers om dringende maatregelen te eisen. Het is tijd om de Doemdagklok terug te draaien,” stellen ze.