Dit nieuwe fossiel werpt een heel ander licht op onze geschiedenis

Israel Hershkovitz, antropoloog aan de universiteit van Tel Aviv, vond het fossiel in zijn thuisland en voerde er ook een onderzoek naar. Zijn studie, die nu gepubliceerd werd in het tijdschrift Science, meldt dat het stuk kaakbeen - compleet met goed bewaarde tanden - tussen de 177.000 en de 194.000 jaar oud is.

Hershkovitz vond het fossiel eigenlijk al in 2002, maar bestudeerde het samen met zijn collega's 15 jaar lang vooraleer ze hun bevindingen durfden neerpennen. De gevolgen van hun conclusies zijn immers erg verregaand: tot voorheen was het oudste menselijke fossiel dat buiten Afrika gevonden werd 'maar' 90.000 tot 120.000 jaar oud. Dit overblijfsel is dus gevoelig ouder en ondermijnt zo de gangbare gedachten over de verspreiding van de Homo sapiens. De 'moderne' mens zou Afrika 100.000 tot 200.000 jaar eerder verlaten hebben dan oorspronkelijk gedacht.

"We moeten nu een heel nieuw verhaal schrijven over de Homo sapiens", aldus Hershkovitz. "Er was waarschijnlijk niet één grote diaspora; de mens trok eerder voortdurend rond en is meerdere keren uit Afrika vertrokken."

Het kaakbeen behoort toe aan een jongvolwassene waarvan het geslacht onbekend is. In de grot waar het fossiel gevonden werd, vonden de wetenschappers ook 60.000 stukken gereedschap zoals lemmeten en scherpe punten. Volgens de onderzoekers wijst dat op een vorm van industrie. "Deze persoon had waarschijnlijk een druk leven, en was zeker niet alleen. Hij moet vrienden of familie gehad hebben, want hij of zij kon dat niet allemaal alleen maken." Niet iedereen is echter overtuigd dat het gereedschap van de Homo sapiens is, omdat ook de neanderthaler vergelijkbare stukken maakte.

Het kaakbeen is daarentegen wel zeker van een Homo sapiens afkomstig. De vondst betekent niet alleen dat we Afrika vroeger verlaten hebben dan gedacht, maar ook dat onze soort ouder kan zijn dan we denken. De oudste fossielen in Afrika zijn zo'n 300.000 jaar oud, "maar het zou kunnen dat we 500.000 jaar geleden al opdoken op dat continent", meent Hershkovitz. 

Volgens hem moeten we opnieuw nadenken over het ontstaan van onze soort en hoe die geëvolueerd is naast de neanderthaler. Over het algemeen wordt aangenomen dat de Homo sapiens niet rechtstreeks geëvolueerd is uit de neanderthaler, maar dat de twee soorten enige tijd naast elkaar bestaan hebben. Ook de interactie met onze evolutionaire neven zou dus veel langer geduurd kunnen hebben dan gedacht.