9 op de 10 werknemers willen bedrijfswagen niet opgeven

Een eerste voorstel voor een mobiliteitsbudget was er al vier jaar geleden: werknemers zouden van hun werkgever een virtueel budget kunnen krijgen om zelf hun vervoer te kiezen en te financieren. Momenteel is er echter nog steeds geen eensgezindheid over hoe dat mobiliteitsbudget er nu moet uitzien. Even leek het erop dat de invoering van de ‘cash for car’-regeling, waarbij werknemers hun wagen kunnen inruilen voor extra cash (intussen herdoopt tot mobiliteitsvergoeding), het eindpunt zou zijn. De Raad van State had echter twijfels. Het geld dat je in ruil kreeg voor je auto moest immers ook belast worden als gewoon loon én er was sprake van een ongelijke fiscale en sociale behandeling tussen werknemers met en zonder een bedrijfswagen.

Mobiliteitsvergoeding: Werknemers met een bedrijfswagen kunnen die in principe sinds 1 januari inruilen voor een extra bedrag in cash dat sociaal en fiscaal gunstig behandeld wordt. Om in aanmerking te komen, moeten werknemers de wagen minstens twaalf maanden ter beschikking hebben. Het brutobedrag van de mobiliteitsvergoeding is gelijk aan 20 procent van 6/7de van de cataloguswaarde van de ingeleverde wagen. Het bedrag verhoogt met 20 procent wanneer de werkgever ook in de brandstofkosten van de auto tussenkwam. Let op, een werkgever is niet verplicht om de vergoeding aan te bieden. En ook de werknemer kan niet gedwongen worden om de auto in te ruilen voor cash. TIP! Wil je graag weten hoeveel 'cash' je zou krijgen in ruil voor je huidige bedrijfswagen? Dan kan je gebruikmaken van onze nieuwe, handige 'cash-or-car'-berekeningstool.

Mobiliteitsbudget: De sociale partners legden eind vorig jaar een nieuw voorstel op tafel dat het voor werknemers makkelijker (en interessanter) zou maken om verschillende vervoersmiddelen te combineren. Werkgevers zouden hun werknemers een budget kunnen geven waarmee die naar eigen goeddunken mobiliteitsoplossingen (ook een bedrijfswagen) kunnen gebruiken. Het grote verschil met de mobiliteitsvergoeding is dat het mobiliteitsbudget er ook zou zijn voor wie geen bedrijfswagen heeft (maar er wel voor in aanmerking komt).

Dat de mobiliteitsvergoeding een maat voor niets dreigt te worden, blijkt intussen ook uit de enquête die hr-dienstverlener SD Worx en vacature.com in december lieten uitvoeren bij 2.000 werknemers en 500 werkgevers uit het hele land. Nog geen twee op de tien deelnemers met een bedrijfswagen geven aan interesse te hebben in zo’n deal. Zij die de bedrijfswagen wel willen inruilen, kiezen er meestal voor om het woon-werktraject met de eigen wagen af te leggen. “De vrees van de Raad van State lijkt dus gegrond”, reageert VEERLE MICHIELS, juridisch adviseur bij SD Worx. “De mobiliteitsvergoeding garandeert niet dat werknemers die hun auto inruilen op een milieuvriendelijker vervoermiddel overstappen.”

Terug naar dat andere idee dus: het mobiliteitsbudget. Kan dat werknemers overtuigen om voor andere vervoersmiddelen te kiezen? Op het eerste gezicht zien de statistieken er gunstig uit. Iets meer dan de helft van de werknemers uit de enquête is geïnteresseerd in het mobiliteitsbudget. Zij zijn overtuigd van de voordelen (en de vrijheid) die zo’n budget met zich meebrengt.

Opvallende uitzondering zijn de werknemers die met een bedrijfswagen rondrijden. In die groep heeft slechts één op de vier interesse in het mobiliteitsbudget (tegenover ruim één op de twee in de groep zonder bedrijfswagen) én is slechts één op de tien bereid om zijn bedrijfswagen in te ruilen voor één of meerdere andere vervoersmiddelen. Wanneer het mobiliteitsbudget er komt, zullen negen op de tien werknemers de bedrijfswagen gewoon houden.

“Dat toont nog maar eens hoezeer we in België aan onze bedrijfswagens gehecht zijn”, analyseert Veerle Michiels. “Zelfs de keuzevrijheid van het mobiliteitsbudget kan werknemers niet op andere gedachten brengen. In zekere zin is dat verrassend. Uit ander onderzoek weten we immers dat werknemers het bijzonder appreciëren wanneer de werkgever inspraak geeft in de manier van verlonen. Als het over de bedrijfswagen gaat, ligt dat blijkbaar anders. Misschien vrezen ze dat ze door het mobiliteitsbudget te veel toegevingen zullen moeten doen? Een vrees die trouwens onterecht is. Want nog altijd zullen ze voor een bedrijfswagen kunnen kiezen, al dan niet in combinatie met andere vervoersmiddelen.”

Dat het vooral de werknemers zonder bedrijfswagen zijn die mee op de kar van het mobiliteitsbudget willen springen, vindt Veerle Michiels een belangrijke boodschap naar de regering toe. “Tot nu toe lag de focus op werknemers mét een bedrijfswagen, maar blijkbaar leeft de vraag om mobiliteit flexibeler in te vullen nog meer bij werknemers zonder bedrijfswagen.” Dat bleek eerder al uit de reacties op het cash for car-voorstel. Werknemers zonder bedrijfswagens – nog altijd de grootste groep! – voelden zich gepasseerd, wat eveneens één van de redenen was waarom de Raad van State het wetsontwerp discriminerend vond.

Wil jij per se een job die bedrijfswageninclusief is? Bij deze vacatures behoort een bedrijfswagen tot het verloningspakket.

En welke keuzes zouden werknemers zonder bedrijfswagen maken wanneer ze een mobiliteitsbudget krijgen? Stappen zij vlot over op op het openbaar vervoer of de fiets? Nee, kan je op basis van deze enquête stellen. Slechts 18 procent van de ondervraagden (zonder bedrijfswagen) geeft aan zich op een andere manier naar het werk te willen verplaatsen dan vandaag. De fiets (29 procent) en ‘een combinatie van vervoersmiddelen’ (33 procent) zijn de populairste keuzes. Merkwaardig genoeg schuift ook 17 procent van de deelnemers de auto (!) als alternatief naar voren. Met andere woorden: een deel van de werknemers die vandaag niet met de auto naar het werk rijdt, zou als het mobiliteitsbudget er komt net wél in de auto willen stappen.

Schiet het mobiliteitsbudget dan zijn doel voorbij? “Niet per se”, denkt Veerle Michiels. “Want een mobiliteitsbudget wil niet zeggen dat je de auto moet bannen. De belangrijkste ambitie is werknemers meer keuzemogelijkheden geven, zodat ze al naargelang hun noden van het moment het meest efficiënte vervoer kunnen nemen.” Maar daarvoor moet je medewerkers dus wel zover krijgen dat ze over hun traject gaan nadenken en niet langer uit automatisme in hun wagen stappen. Daar ligt zonder twijfel de echte uitdaging.

Feit is dat maar liefst 66 procent van de werknemers vandaag geen andere oplossing dan de wagen ziet. Bij werknemers met een bedrijfswagen ligt dat percentage zelfs nog hoger. In die groep zegt driekwart dat hij met een ander vervoersmiddel niet vlot op het werk kan raken. “Voor een aantal onder hen zal dat inderdaad zo zijn”, zegt Veerle Michiels. “Maar ga er ook maar van uit dat het merendeel de alternatieven nog nooit onderzocht of uitgeprobeerd heeft.” Tekenend is dat in de groep die op minder dan 16 kilometer van het werk woont, zowat de helft zegt dat hij geen alternatief voor de wagen heeft, terwijl die afstand met een elektrische fiets zeker te overbruggen is.

Laten we dus maar een kat een kat noemen: willen we minder in de file staan, dan moeten we eerst en vooral bij onszelf beginnen. Overheid en werkgevers hebben wel hun rol te spelen en moeten mee aan oplossingen werken, maar de grootste ommekeer moet uiteindelijk van de werknemers zelf komen.

Veerle Michiels: “Hoe raar het ook mag klinken, ik denk dat de komst van het mobiliteitsbudget daarbij kan helpen. Niet alleen zorgt het ervoor dat er meer over mobiliteit wordt gesproken, als de voorwaarden slim bepaald worden en er sterke financiële stimulansen aan gekoppeld worden, is er een kans dat werknemers hun gedrag veranderen.”

Om die reden ziet Veerle Michiels wel heil in het wetsvoorstel dat de sociale partners begin september hebben voorgelegd. Zij suggereren om de hoogte van de sociale bijdragen die op het mobiliteitsbudget verschuldigd zijn, te laten afhangen van de keuzes die de werknemers maken. Hoe duurzamer, hoe minder bijdragen. Wie kiest voor het openbaar vervoer zou dan bijvoorbeeld volledig vrijgesteld worden.

Een andere optie is werken met incentives, zoals onder meer KPMG doet. Aan het begin van elk jaar kent de adviesfirma zijn werknemers een mobiliteitsbudget toe dat ze vrij in vervoersmiddelen kunnen investeren. En er is ook een beloningssysteem aan gekoppeld. Voor elke kilometer die de consultants niet met de wagen afleggen, ontvangen ze een financiële tegemoetkoming, in de vorm van een kilometer- of dagvergoeding. Wanneer ze de alternatieven voldoende gebruiken, kunnen ze het geld dat ze in het begin van het jaar uitgeven dus terugverdienen. “Dat is de richting waarin ik het mobiliteitsbudget graag zou zien evolueren”, besluit Veerle Michiels. “Niet al te dwingend, maar wel met voldoende financiële stimuli zodat werknemers stilletjes toch in de juiste richting evolueren.”

TIP! Wil je graag weten hoeveel 'cash' je zou krijgen in ruil voor je huidige bedrijfswagen? Dan kan je gebruikmaken van onze nieuwe, handige 'cash-or-car'-berekeningstool.

Lees ook:

Hoe onderhandel je best over je verloningspakket?

Wat is voordeliger voor jou: extra cash of toch een bedrijfswagen?

Bedrijfswagen: voordeel voor jou of voor je baas?

Bron: vacature.com.