Wat zijn de gevolgen van stikstofakkoord voor de landbouwsector? En hoe zullen mensen na de bouwshift vergoed worden? Jan Jambon beantwoordt alle vragen

Voor de landbouw houdt het stikstofakkoord onder meer in dat een 40-tal ‘rode’ bedrijven die bijzonder veel stikstof uitstoten - de zogenaamde ‘piekbelasters’ - tegen 2025 moeten sluiten. “Het gaat hier over 40 bedrijven, van de vele duizenden landbouwbedrijven. Deze mensen wisten dat ze een ‘rood’ bedrijf hadden waar vroeg of laat het hakbijl zou vallen”, zo begint Jambon.

Het is natuurlijk vervelend dat deze mensen binnenkort hun levenswerk verloren zien gaan, anderzijds gaat het om de allergrootste vervuilers in Vlaanderen. “En we hebben een groot stikstofprobleem in Vlaanderen”, aldus Jambon. “Daar moeten we iets aan doen: de grootste vervuilers moeten eruit.”

En wat dan met de boeren die - met de hulp van Vlaamse subsidies - geprobeerd hebben om te voldoen aan de nieuwste uitstootnormen?

“Als men onder de normen zou vallen, zouden het geen ‘rode’ bedrijven meer zijn. Het is pas als je de normen ver overschrijdt dat je een ‘rood’ bedrijf bent en moet stoppen. Nogmaals, het gaat om 40 bedrijven van de vele duizenden landbouwbedrijven, maar het zijn wel de meest vervuilende bedrijven.”

“Als we het stikstofprobleem in Vlaanderen niet oplossen, maken we binnenkort mee wat gebeurd is in Nederland. Dan legt Europa ons op dat er niet meer mag vergund worden in Vlaanderen.”

Ook de veestapel moet verkleinen. Met hoeveel?

“De landbouwsector stoot te veel stikstof uit”, herhaalt Jambon nog eens. “Dat moet aangepakt worden. We helpen daarbij, onder meer door strengere normen op te leggen.”

Is er in Vlaanderen dan nog plaats voor grootschalige veehouderij?

“Er is in Vlaanderen plaats voor veehouderij die zich aanpast aan de normen. De normen impliceren dat men technologie moet gebruiken om de uitstoot te verminderen. Wat de varkens- en pluimveesector betreft leggen we normen op voor de stallen die niet aan de technologische normen voldoen: zij moeten 60 procent reduceren door technologie of door de veestapel te reduceren. Wij laten de keuze daar aan de boeren.”

Is het sowieso niet de bedoeling om de veestapel met 30 procent te reduceren?

“Dat geldt enkel voor de varkenshouders, omdat ze het nu al zo moeilijk hebben en geen toekomst meer zien in de sector.”

“Er zijn vele oplossingen waaronder ook technologische oplossingen.” Ook het vergoeden van boeren die stoppen, is volgens de Vlaamse minister-president een goede oplossing. “Denk maar aan varkenshouders. Varkenshouders uitkopen zou een dubbele oplossing zijn omdat de Chinese markt is weggevallen; een oplossing voor het economische probleem van de boer en een oplossing voor het stikstofprobleem.”

Ook over de bouwshift - die onder meer zegt dat er in 2040 geen open ruimte meer ingenomen mag worden - is Jambon duidelijk: “Er wordt niets afgepakt”. “Het lokale bestuur gaat eerst kijken of er nog woonbehoefte is in de gemeente of stad. Als er geen woonbehoefte meer is, kunnen woonuitbreidingsgebieden die nog niet ‘aangesneden’ zijn, omgezet worden naar landbouw- of bosgebied.” In dat geval krijgen de gemeentes of steden financiële steun van de overheid. 

Hoe zullen mensen met grond vergoed worden?

“Er zijn vijf landcommissies in Vlaanderen voor elke provincie. Zij zullen op basis van enkele parameters de venale waarde of échte marktwaarde van de grond zullen bepalen. Mensen moeten correct vergoed worden, er mag geen diefstal gepleegd worden door een overheidsbeslissing. Mensen moeten 100 procent vergoed worden.”