Speelgoed binnenkort slimmer dan de mama? “Sommige poppen lijken echt de beste vriendin van je kind”

Wie ooit al eens een speelgoedwinkel binnenwandelt, heeft ze vast al zien staan: interactieve speelgoedfiguren die een praatje kunnen slaan, een knuffel kunnen geven en in sommige gevallen zelfs kunnen ‘drinken’ of ‘plassen.’ Er zijn heel wat verschillende exemplaren te koop die de klant (in dit geval het kind) een unieke ervaring beloven, maar toch is de technologie enigszins beperkt.

Daar kwam in 2015 voor het eerst verandering in. Toen bracht speelgoedfabrikant Mattel immers een nieuwe pop op de markt, genaamd ‘Hello Barbie’. Die pop beschikte volgens Mattel over ‘spraakherkenning’ waarmee het ding ‘gesprekken’ kon voeren met kinderen via een microfoon en een luidspreker waar meer dan 8.000 verschillende zinnen uit konden weergalmen. Mattel had de pop ontwikkeld omdat het bedrijf dacht dat kinderen koste wat kost gesprekken wilden kunnen voeren met hun speelgoedpoppen zoals ze dat doen met vrienden of vriendinnetjes.

Dat speelgoed, en met name speelgoedpoppen, jaar na jaar realistischer zijn geworden is voor de Nederlandse speelgoedexpert Emile Kalis geen verrassing. Kalis heeft al twintig jaar ervaring in de sector en is organisator van de verkiezing Speelgoed van het Jaar. Hij zag vorige maand op internationale speelgoedbeurs van Neurenberg, de grootste speelgoedbeurs van Europa, dat bedrijven zoals Mattel er steeds meer voor zorgen dat de dingen zich levensecht gaan gedragen. “Sommige poppen zijn bijna echt en wekken de illusie dat je bijna een echte vriendin hebt. Het gaat steeds verder”, klinkt het.

Bedrijven zoeken continu manieren om hun speelgoed aan de man te brengen en technologie is daar volgens Kalis een van. “Naast speelgoed van populaire franchises op de markt brengen, en afgeleide producten van populaire concepten namaken.” Speelgoedfabrikant Mattel dacht zijn tanende verkoopcijfers te kunnen keren met Hello Barbie, maar kort na de release van de pop bleek de ingebouwde computer eenvoudig gehackt te kunnen worden. Hierdoor konden indringers meeluisteren met de gesprekken die een kind voerde met de pop en kregen ze ook toegang tot accountinfo van de ouders, wat dan weer andere risico’s met zich meebracht.

In 2017 besloot het bedrijf de pop uit de winkelrekken te halen en dat jaar kwamen ook ander ‘slimmer’ speelgoed voor kinderen onder de loep te liggen zoals bijvoorbeeld de Cayla-poppen en de i-Que-robots van het Duitse bedrijf Genesis Toys die net als Barbie Hello ‘gesprekken’ kon voeren met kinderen via ingebouwde spraakmodellen. Uit onderzoek van een Deense consumentenorganisatie bleek dat dit speelgoed ook kampte met kwetsbaarheden en/of een discutabel privacybeleid en naar aanleiding van dit onderzoek vroeg Test Aankoop aan Federale Overheidsdienst Economie om op te treden.

De Nederlandse cultuursociologe Siri Beerends onderzoekt de invloeden van dergelijk ‘slim’ speelgoed op kinderen en stelt dat privacy een zeer belangrijk probleem is. Maar ze kaart er nog één aan: “Wie bepaalt de moraal van dat speelgoed? We weten bijvoorbeeld dat taalmodellen zoals computeralgoritmes vooroordelen bevatten, en soms zelfs racistisch kunnen zijn. Daar moeten we ons vragen bij stellen, des te meer omdat het speelgoed voor kinderen betreft.”

Onderwijsexpert Pedro De Bruyckere stelt zich dezelfde vraag: “Wie bepaalt welke normen en waarden in deze systemen zitten ingebakken? Je zou het bijvoorbeeld ook het niet aanvaarden als je kind in de kinderopvang gebrainwashed wordt. Dan ga je verhaal halen bij een kinderopvang. Hier kan dat niet”, klinkt het.

“Op Europees niveau lopen er momenteel wel gesprekken over de vraag of algoritmes al dan niet niet vrijgegeven moeten worden. Fabrikanten zullen daar niet voor staan springen, want die algoritmes maken hun software juist uniek”, klinkt het bij De Bruyckere. Volgens de pedagoog zou het ook zeer ironisch zijn als technologie voor kinderen niet aan controles worden onderworpen, terwijl professionals die dagdagelijks met deze doelgroep in contact komt, dat wel moeten ondergaan. “Je wil niet weten aan welke (terechte) eisen ik moet voldoen voordat ik aan een studie met kinderen kan beginnen”, aldus de expert.

Instagram-fotograaf bekent: “Bijna alles gemaakt met AI, mensen bestaan niet echt”

Betalen we binnenkort voor sociale media? Expert: “Economisch gezien een heel logische zet” (+)

Waarom typen wij in België met azerty, terwijl ongeveer de rest van de wereld qwerty gebruikt?