Het aantal leegstaande woningen in Sint-Niklaas zat tussen 2016 en 2019 lichtjes in stijgende lijn, van 101 naar 189. Maar in 2020 was er plots een explosieve stijging naar 630, meer dan een verdrievoudiging dus. Voor alle duidelijkheid: het gaat alleen over woningen, de leegstaande handelspanden zijn niet meegerekend.

De vaststellingen van leegstaande woningen gebeuren door de wooncontroleurs van de stad. Waarom zij plots drie keer zoveel leegstand opmerkten? “Vorig jaar is er een tweede wooncontroleur bijgekomen. Maar het is vooral door corona dat er meer vaststellingen zijn gebeurd. Tijdens de lockdown konden de controleurs geen woningkwaliteitsonderzoeken uitvoeren. Hun focus lag daarom op leegstand van woningen. En daarom zijn er die stijgende cijfers”, verduidelijkt schepen voor Wonen Maxime Callaert (N-VA).

Voor PVDA-gemeenteraadslid Jef Maes is dat een magere uitleg. “Als de reden is dat de wooncontroleurs tijdens corona meer tijd hadden om controles te doen en dus op drie keer zoveel uitkwamen, dan kun je je daar vragen bij stellen. Maar feit is dat er heel veel huizen leeg staan. We vragen dat er scherper wordt gecontroleerd op leegstand, want er is een grote nood aan betaalbare woningen. Als woningen lang onbewoond blijven en niet worden verhuurd of verkocht, dan verhoogt dat de druk op de woningprijzen. Een hogere leegstandbelasting is wenselijk, net als het gebruik van het sociaal beheersrecht.”

Schepen Maxime Callaert gaat daar op in. “Leegstand is een probleem. Het kan leiden tot een echte stadskanker, tot visuele verloedering van een hele buurt, zeker als het om een aantal leegstaande panden dicht bij elkaar gaat.”

“We zullen het probleem aanpakken en de leegstandsbelasting is daarvoor een instrument”, vervolgt Callaert. “Nu gaat die belasting op leegstaande woningen van 1.250 euro in het eerste jaar naar 2.500 euro in het tweede en naar 5.000 euro in het derde jaar. Volgende maand willen we het reglement aanpassen, waardoor eigenaars van leegstaande woningen vanaf het vierde jaar telkens 10.000 euro per jaar zullen moeten betalen. Wie het niet erg vindt om al jaren 5.000 euro te betalen, zal binnenkort dus 10.000 euro mogen neertellen. Let wel, bij de meeste panden gaat het om een kortstondige leegstand. Een 30 à 40 woningen staat langer dan vijf jaar leeg.”
En ook het sociaal beheersrecht komt eraan, waarbij de stad het beheer van leegstaande en verkrotte woningen kan overnemen, de woningen kan opknappen en vervolgens verhuren via het sociaal verhuurkantoor Soveka. “Daar willen we begin volgend jaar mee beginnen. Van die 680 leegstaande woningen kwamen er 70 in aanmerking. Na verder onderzoek blijven er nog 15 panden over. We zijn nu bezig met budgetten en planning.”