In memoriam. Van Rossem wist dat hij een klootzak was, maar wel een interessante

‘De omloop­snelheid van het geld’, zo heette de thesis die Jean-Pierre Van Rossem eind jaren 60 indiende aan de Gentse universiteit. De econoom won er de ‘Internationale Jaarbeurs van Vlaanderen’ mee en zou de theorie van zijn thesis zijn leven lang in de praktijk omzetten. Dat Van Rossem het geld deed rollen was een understatement. Zijn begaafdheid aan de universiteit wist hij al vroeg te vermarkten door aan de lopende band thesissen te schrijven in naam van rijkeluis­kinderen. Dat vulde zijn portefeuille, maar deed hem ook beseffen dat eerlijkheid een relatief begrip is. Door de erkenning die Van Rossem kreeg voor zijn eigen verhandeling, mocht hij in de VS gaan studeren bij Nobelprijswinnaar Lawrence Klein.

Geen betere start denkbaar voor een topcarrière, ware het niet dat de Bruggeling in de States in bars werkte om wat bij te verdienen en zo aan de drugs geraakte. Weer thuis organiseerde hij weleens orgieën en schreef hij om aan geld te geraken voor ­heroïne, cocaïne en lsd een reeks ongedekte cheques uit en liep hij tegen de lamp. Hij mocht voor de eerste keer kennismaken met de gevangenis, maar op zich was dat eigenlijk goed nieuws. In de cel kon ‘J-P’ afkicken van zijn verslaving. 

Toen hij weer op vrije voeten kwam, ging het voor hem pas echt hard. Zijn economische brein had een systeem uitgedokterd dat de beurzen kon verslaan. Onder de naam ‘Moneytron’ kon Van Rossem voorspellen wat de koersen zouden doen. Hij had een model uitgedokterd dat de irrationele koersschommelingen kon zien aankomen. Onzin, zo bleek uiteraard. Maar heel wat rijke ouders van de studenten voor wie Van Rossem thesissen schreef, kregen dollartekens in de ogen en investeerden miljoenen. 

Het zou hen volgens de beursgoeroe enkel nog gigantisch veel meer geld opleveren. Het systeem breidde zich in sneltempo uit en met het geld van nieuwe klanten betaalde Van Rossem wel wat investeerders uit. Maar wat hij vooral ook deed, was zichzelf verrijken en het geld doorsluizen naar Zwitserse bankrekeningen en enkele criminele circuits. Ondertussen ging de langharige zakenman steeds grotere sier maken. Bij een trouwfeest strooide hij vanuit de lucht bankbiljetten uit. Hij verzamelde Ferrari’s als waren het Matchbox-autootjes, liet zich omringen door bloedmooie vrouwen op zijn jacht, kocht enkele privéjets en startte eind jaren negentig zowaar een eigen Formule 1-team. 

Daar zijn ze wel wat gewend, maar keken ze toch allemaal op wanneer de excentrieke, vadsige Belg zich – doorgaans gehuld in lange leren jas – weer eens uit één van zijn sportwagens probeerde te hijsen. Eén jaar lang proefde Van Rossem van de roem in de meest mondaine kringen, maar in ’90 zwaaide voor hem de zwart-wit geblokte vlag. Zijn beleggers eisten hun geld terug en het gerecht viel binnen: hij had een schuldenput van bijna een miljard Belgische frank gemaakt.

Dat waren echter zorgen voor later, want onder de naam ‘R.O.S.S.E.M’ stapte de gevallen beursvoorspeller in de politiek. Niet zonder enig succes: zijn partij behaalde vier zetels in ’91. Zo kon hij nog enkele jaren een beroep doen op parlementaire onschendbaarheid. Zijn belangrijkste ‘wapenfeit’ in de Kamer was echter in 1993, toen hij de eedaflegging van ­Koning Albert II met zijn ‘Vive La République d’Europe!’ verstoorde. Toen de voorzitter hem terechtwees — «Uw gedrag is onwaardig en schandalig, en het hele land zal u veroordelen» — antwoordde Van Rossem met een arrogante grijns. 

Het lachen zou hem enkele jaren later wel vergaan. Vijf jaar cel kreeg hij voor de oplichting met Moneytron. In ‘Humo’ hield hij eind jaren 90 z’n gevangenisdagboek bij: een bloemlezing over hoe schrijnend armzalig de toestand in de Belgische strafinrichtingen wel was. In het openbaar liet Van Rossem na z’n straf jarenlang uitschijnen dat hij z’n geld allemaal kwijt was Maar dat deed hij om het gerecht om de tuin te leiden, gaf hij nog niet zo lang geleden toe. Een garage van een vriendin had hij volgestouwd met dozen vol met cash geld. Niet om een straffe uitspraak verlegen, bleef Van Rossem een graag geziene gast in de media. Rond de eeuwwisseling trok hij voor de camera’s geregeld op met Luk Alloo. De anarchistische Van Rossem liet de ‘hotverdommes’ in het rond vliegen en kreeg een cultstatus. Door het succes reed hij warempel op een gegeven moment weer rond in een door een discotheek gesponsorde Ferrari.

Ruim tien jaar geleden trok Van Rossem zich grotendeels terug uit het openbare leven. Gezondheidsproblemen begonnen hem parten te spelen. Geen wonder, want tot een half jaar geleden bleef hij onafscheidelijk van zijn sigaretten. Van Rossem ging er prat op dat het merk Belga hem in zijn hoogdagen jaarlijks miljoenen betaalde als dank voor de reclame, als hij weer eens op tv had gepaft. Ooit blies hij er naar eigen zeggen zelfs acht pakjes per dag door. «3,8 miljoen sigaretten heb ik in mijn leven gerookt», zo rekende hij onlangs uit.

Ook privé bewandelde Van Rossem zacht uitgedrukt een nogal bewogen pad. Hij trouwde op jonge leeftijd met de eerste vrouw die hij kon vinden puur om een weddenschap met wat vrienden om een paar bakken bier. Toen zijn tweede vrouw Niki — de moeder van zijn zoon Piki — plots stierf, vermoedde Van Rossem kwaad opzet en liet hij de zijn echtgenote in een diepvriesgraf begraven. ‘J-P’ belandde echter weer in de cel en de ijskast raakte ontdooid.

Zijn derde vrouw Rachida schonk hem met Youri nog een zoon, maar ook dat huwelijk liep spaak toen Van Rossem voor ‘Big Brother Vips’ Brigitta Callens leerde kennen en volledig in de ban raakte van de ex-miss. In zijn topjaren waren knappe vrouwen niet ongewoon voor Van Rossem. «Iedereen schijnt te denken dat ik met al die vrouwen in bed ben gedoken, maar dat is niet waar. Ik kwam gewoon goed overeen met hen. Ze zochten wijsheid», zo zei hij daar later over.

Met zijn ouders kwam Van Rossem helemaal niet zo goed overeen. Maar liefst 63 (!) jaar bleef hij kwaad op zijn vader omdat die bij de communie van zijn zoon diens lievelingskonijn had laten slachten. Zijn moeder was ‘medeplichtig’. In elk geval heeft Van Rossem geen eenvoudige jeugd gehad. De dood van zijn anderhalf jaar jongere broer hakte er op prille leeftijd zo bij hem in dat zijn moeder hem eerst naar een psychiater en later naar een duivel­uitdrijver stuurde. Vlak voor de dood van zijn vader legde de gevallen miljardair de vete bij. «Ik ben zo fout geweest. Ik heb mijn pa zo gemist, maar was te koppig. Ik ben een klootzak geweest. Mijn welgemeende raad aan families die in ruzie liggen? Overwin je trots en zet de eerste stap. Word je afgewezen, zet dan opnieuw een stap en blijf het proberen.»

Met een klein pensioentje van 1.280 euro per maand bracht Van Rossem z’n laatste jaren door op een bescheiden flatje in Kapelle-op-den-Bos. Hij bracht z’n dagen al schilderend door. Het geld en de beurs interesseerden hem niet meer. Toen Van Rossem onlangs opnieuw werd veroordeeld door het gerecht tot twee jaar gevangenis en een bedrag van 390.000 euro verbeurd werd verklaard, bleek dat een fatale klap. «Ik ga niet meer in beroep. Ik ben het beu, ik put mezelf uit. Ik kom voortdurend in serieuze ademnood. Als het op is, is het op. Het interesseert me allemaal niet meer. De ambitie is totaal weg», zei hij in een interview met ‘De Morgen’. Een gesprek waarin hij zichzelf ook bestempelde als «een klootzak, maar wel een interessante klootzak».

Het gerecht ging er nog steeds van uit dat ‘de klootzak’ er ondanks zijn lage pensioen een nog zeer luxueuze levensstijl — peperdure etentjes, reizen naar verre landen en vooral veel cash geld — op nahield. Het kon niet anders of hij had van de Moneytron-miljoenen nog ergens een flink spaarvarken achter de hand. Of dat effectief zo was, is niet zeker. Een reporter van deze krant trof Van Rossem vorige maand radeloos aan in zijn flat, gehuld in een joggingbroek en een oude sweater met een gat in de mouw. «No way dat ik ooit nog terug naar de gevangenis ga. Niet één dag.» Naar de cel ging hij inderdaad niet terug. Vorige dinsdag werd Jean-Pierre Van Rossem met een brandweerwagen uit zijn flat gehaald en afgevoerd naar het ziekenhuis.