De mystiek van de oudere man onder de loep

Wie 'm ooit heeft bedacht, is niet bekend, maar één van de ongeschreven liefdesformules om het maximale leeftijdsverschil uit te dokteren luidt als volgt: neem de helft van de leeftijd van de oudste partner en tel daar 7 jaar bij op.

Formules
Ai. Is je partner toch jonger dan de zogezegde ideale leeftijd, wat nu? '"Onzin natuurlijk. Liefde laat zich niet in formules gieten", reageert psychologe en seksuologe Kaat Bollen. Toch kan ze een relatie met een oudere man niet aan- of afraden. Ze kent een aantal succesvoorbeelden, vertelt ze, maar heeft ook diverse malen puin moeten ruimen in haar praktijk wanneer er weer eens een oudere echtgenote aanklopte. Verlaten voor een jong ding. Achtergebleven met een gebroken hart.

Volgens Bollen heeft de keuze voor een jongere vrouw alles met oerdrift te maken. Een drift die nooit helemaal uit te roeien zal zijn. "We kunnen wel denken dat we beschaafde, culturele wezens zijn, maar dat is slechts een oppervlakkig laagje", steekt ze van wal. "Mannen zijn geprogrammeerd om te paren met vruchtbare vrouwen. Het is dan ook een biologisch gegeven dat zij interesse tonen in vrouwen met volle borsten, blond haar en een gladde huid. Dat zijn eigenschappen die gerelateerd zijn aan jeugdigheid en dus aan vruchtbaarheid."

Dus eigenlijk kunnen mannen er niks aan doen? Oudere vrouwen moeten maar accepteren dat de natuur roept? Nee, antwoordt Bollen beslist. "Veranderen van vrouw is vaak maar een kortetermijnoplossing."

Groen blaadje
De 'transfer' naar een groen blaadje heeft volgens de seksuologe vaak te maken met zelfdefinitie van mannen, die danig in de war is. Ook wel de midlifecrisis genoemd. "Ze zouden zichzelf eigenlijk de vraag moeten stellen: ben ik mezelf nog wel of ben ik onderweg een stuk van mezelf verloren? Moet ik misschien meer aandacht aan mijn vrouw of mijn relatie besteden? Dat zijn confronterende vragen. Het is makkelijker om te beslissen dat het ingedutte voorspelbare leven dat ze leiden door hun relatie komt."

Wat de reden ook is: wie voor een jongere vriendin kiest, moet over een dikke huid beschikken. De publieke opinie is niet mals. 'Die jonge blom zal wel op zoek zijn naar een vaderfiguur.' 'Ze is vast een golddigger.' Nog zo'n bekende aanname: 'Ze heeft 'm vast afgepikt van zijn vrouw.'

Kan het niet gewoon de liefde zijn, die de oudere man overvalt, hem de adem beneemt en zich in zijn maag nestelt tot hij niet meer kan eten van ellende. Liefde blijft uiteindelijk toch onvoorspelbaar. Waanzin waar we allemaal aan ten prooi vallen. Natuurlijk, beaamt seksuologe Bollen. "De liefde kan echt zijn, en wordt misschien nog wel intenser als je samen tegen de vooroordelen moet opboksen. Maar het is vaak géén gemakkelijke weg." De Amerikanen noemen het niet voor niets herfst-lente-relaties. Dit komt door de aanwezigheid van ex-vrouwen, kinderen, de kwaaltjes die opspelen naarmate de partner ouder wordt. Maar vooral het verschil in levensfases kan een groot obstakel zijn tussen partners met een groot leeftijdsverschil.

Extra druk
In de praktijk van Bollen is het in deze tijd van het jaar altijd extra druk. Na de zomer breekt traditiegetrouw het scheidingsseizoen weer aan, vertelt ze. 'Stelletjes verwachten erg veel van hun vakantie. Dán gaan ze elkaar terugvinden, gaan ze spetterende seks en diepe gesprekken hebben. Maar de werkelijkheid valt vaak tegen. En dat is dubbel zo confronterend natuurlijk. Want door ineens lange tijd op elkaars lip te zitten, komen de frustraties naar boven. En die frustraties leiden dus vaak tot een scheiding.'

Statistisch gezien is een oude man of vrouw overigens ook geen aanrader, zocht hoogleraar sociologie Matthijs Kalmijn uit. De scheidingsrisico's zijn hoger bij grote leeftijdsverschillen (7 jaar of meer). Dat geldt vooral voor relaties waarin de vrouw ouder is.

Ondanks deze wetenschap werden er vorig jaar meer huwelijken met een groot leeftijdsverschil tussen partners afgesloten dan een kleine 20 jaar geleden. Vorig jaar kende 4 procent van de huwelijken een leeftijdsverschil van 15 jaar of meer; een stijging van 1 procent. In de meeste gevallen is de man ouder (3,8 procent), in 0,27 procent is dit de vrouw.

Jaloezie
Dat veel mensen spastisch reageren op het grote leeftijdsverschil komt volgens Bollen door onwennigheid en jaloezie. "Laten we het leeftijdsverschil niet te veel problematiseren. Het is de man toch maar mooi gelukt om een jong ding te strikken met wie hij weer een deel van zijn jeugd, die hij mist, kan herbeleven.'" En voor de jongere vrouw zijn er ook voordelen aan een oudere vriend: over het algemeen heeft hij meer macht, geld en status, is hij stabieler, minder gehaast in bed en wanneer hij al een paar gezonde kinderen heeft, is dit het ultieme bewijs dat hij potent is. Nog zo'n oerdrift die om de hoek komt kijken. 'Onbewust zijn dat de dingen die meespelen voor een vrouw. Kan haar vriend voor nakomelingen zorgen?'

Ach. Het zijn risico's. In liefde en oorlog is alles toegestaan.