Californië verbiedt ‘stealthing’ of stiekem je condoom uitdoen. Hoe zit dat in België?

Tijdens het vrijen stiekem een condoom uitdoen wordt in Californië voortaan beschouwd als een vorm van seksueel geweld en is dus ook strafbaar. Dat is nieuw: de gouverneur Gavin Newsom heeft recent een wet ondertekend die stealthing verbiedt. “Met deze zet onderstrepen we nogmaals het belang van wederzijdse toestemming”, twitterde Newsom. 

Parlementslid Cristina Garcia voert al jaren actie tegen stealthing. De gevolgen ervan zijn niet te onderschatten, zegt ze. Slachtoffers zijn vaak bang voor soa’s of zwangerschappen, maar hebben ook het gevoel dat ze misleid of misbruikt zijn. Dankzij de nieuwe wet zal het makkelijker zijn om daders ter verantwoording te roepen en een schadevergoeding te eisen. “Ik ben trots dat Californië de eerste staat is die dit voor elkaar kreeg. Nu is stealthing niet alleen immoreel, maar ook illegaal”, zegt Garcia. “Hopelijk zullen wetgevers in andere staten rap volgen met gelijkaardige regels.” 

_{(Lees verder onder de foto.)}

Ook in België is de juridische kant nog een beetje flou. Dat vertelt Erik Schellingen, advocaat, strafrechtspecialist en bestuurder bij Advocaat.be (ook bekend als de Orde van Vlaamse Balies). “Ons strafwetboek is zeer oud, het dateert nog uit de tijd van Napoleon”, zegt hij. “Heel concreet: in artikel 375 wordt het misdrijf van verkrachting omschreven als ‘elke daad van seksuele penetratie, gepleegd zonder toestemming. Dus door middel van geweld, dwang, bedreiging, verrassing of list.’ Stealthing staat nergens apart vermeld in dat oude strafwetboek.” 

“Ik heb me er even in verdiept, maar ik vind nergens een dossier over stealthing terug bij het Hof van Beroep of het Hof van Cassatie. Maar dat wil uiteraard niet zeggen dat de praktijk niet voorkomt in België”, verklaart Schellingen. “In 2007 is wel een gelijkaardig thema behandeld. Een slachtoffer had ingestemd met orale seks, maar niét met vaginale en anale penetratie, dus die persoon sprak van een verkrachting. Het Hof van Cassatie gaf het slachtoffer gelijk. In mensentaal: het is niet omdat je een blowjob wil geven, dat je ook automatisch toestemming geeft voor andere seksuele handelingen. Of: het is niet omdat je A wil doen, dat je B of C ook ziet zitten.” 

“Daarnaast is enkele jaren geleden een artikel over stealthing verschenen in de Juristenkrant. Daarin stond dat stiekem het condoom verwijderen een soort van verrassing of list is. Volgens een ruime interpretatie van artikel 375 is de praktijk dus een verkrachting én strafbaar.”

Gelukkig is er meer duidelijkheid op komst. “De minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) wil het seksueel strafrecht updaten en de 21ste eeuw inloodsen. Hij heeft daarvoor een wetsontwerp ingediend. Toestemming, of in het Engels: consent, staat daarin centraal. Er wordt expliciet gezegd dat toestemming op elk moment ingetrokken kan worden, en dus dat stealthing strafbaar wordt geacht.” Wanneer er over het wetsontwerp gestemd zal worden, is niet duidelijk. 

 “Wil een slachtoffer van stealthing nu een klacht indienen? Dan wordt een opsporingsonderzoek of een gerechtelijk onderzoek gestart, gevolgd door een verhoor en eventueel een forensisch onderzoek waarbij men nagaat of er verwondingen zijn. Een rechter zal oordelen of de feiten voldoende bewezen zijn, waarna een straf kan volgen”, legt Schellingen uit. “Het probleem zit ’m in het bewijs. Het is héél moeilijk om te staven dat je eerst toestemming gaf voor een seksuele handeling, maar dat je die later hebt ingetrokken. Dat is niet zo evident. En bij twijfel wordt de verdachte vrijgesproken.” 

“Als de schuld van de dader wel bewezen wordt, riskeert hij momenteel een celstraf van vijf tot tien jaar. Is het slachtoffer minderjarig maar ouder dan zestien, dan kan de schuldige gestraft worden met opsluiting van tien jaar tot vijftien jaar. Hoe jonger het slachtoffer, hoe zwaarder de straf. Wanneer het wetsontwerp van Van Quickenborne wordt goedgekeurd, zullen de straffen nog strenger worden. Een duidelijke boodschap die het belang van wederzijdse toestemming bij seks onderstreept.” 

Straffen voor verkrachters gaan de hoogte in: van maximum vijf jaar naar tien jaar

Hervorming seksueel strafrecht: 14-jarige mag seks hebben met iemand van 16, niet met iemand van 17

“Ook mijn dochter werd slachtoffer van groepsverkrachting. Meer dan twee jaar later lopen de daders nog altijd vrij rond” (+)