Tentoonstelling WOI sluit af met boekvoorstelling: “Ook kinderen uit Syrië en Irak moeten hier welkom zijn”

Op zaterdag 30 november verzorgt Eddy Smets de finissage van de tentoonstelling ‘Nooit meer oorlog herdenken’ gecureerd door deMens.nu. Die belichtte tussen 4 en 30 november in de Braembibliotheek het herdenken van de Eerste Wereldoorlog aan de hand van kritische vragen.  Het verhaal van de oorlog is ook een verhaal van Eddy. Begin november bracht hij zijn boek uit, waarin hij na 75 jaar getuigt hoe het was om als zoon van een Vlaams collaborateur op de vlucht te moeten slaan aan het woelige einde van de Tweede Wereldoorlog.

Eddy beleefde door foute keuzes van zijn vader een zware jeugd. Eugène Smets was immers idealist en aanhanger van de partij Verdinaso, opgericht door Vlaams fascist Joris Van Severen in 1931. Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog werd Eugène opgepakt. Toen de moeder van het gezin in 1944 vreesde voor vergeldingsacties, vluchtte ze met Eddy en haar twee andere jonge zonen naar Duitsland. Daar werd Eddy op 10-jarige leeftijd van zijn moeder gescheiden: “Dat was een enorm zwaar moment”, vertelt Eddy geëmotioneerd.

Eddy werd gedwongen tot een bestaan als kindvluchteling in een ineenstortend Derde Rijk. Hij begon aan een zwerftocht langs Duitse, Waalse en Vlaamse weeshuizen, waar hij ook nog eens te maken kreeg met pedofilie. De terugkeer naar België na de oorlog had hij zich enigszins anders voorgesteld: “Ik hoopte op een thuis, maar die bestond niet meer. Mijn vader zat in de gevangenis en mijn moeder was overleden”, getuigt Eddy. Pas toen hij zijn vrouw Helene Wellens leerde kennen, vond hij opnieuw een thuis en geborgenheid.

Tientallen jaren lang vertelde Eddy amper over zijn oorlogservaringen aan zijn kinderen of kleinkinderen, hoewel ze vaak nieuwsgierig waren naar het verleden van hun vader of grootvader. Dankzij hun steun besloot hij een aantal weken geleden zijn herinneringen neer te schrijven. Vooral het herbeleven van de horror viel hem zwaar: “Het is een emotionele rollercoaster geweest, maar toch hebben we ook veel gelachen”, vertelt Eddy.

Voor de verhaallijn van zijn  boek kreeg hij hulp van redactrice Isabel van den Weyngaert. Voor de historische achtergrond kon hij rekenen op Ellen Decraene, doctor in de geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen: “Ik heb het verhaal gestoffeerd met een historisch kader. In de persoonlijke herinneringen van Eddy heb ik niet ingegrepen met historische kritiek. Ondanks de sociale gevoeligheid en de tijd die erover gegaan is, blijft het een waardevolle historische getuigenis van een kind uit de Tweede Wereldoorlog.”

Door de vluchtelingencrisis herhaalt het verhaal van Eddy zich: “Toen Angela Merkel enkele jaren geleden ‘Wir schaffen das’ uitsprak, merkte ik dat mijn vader heel opgelucht was. Kindvluchteling zijn was blijkbaar ook zijn verhaal”, vertelt dochter Vera Smets. Met zijn boek wil Eddy geen begrip vragen, maar wel iedereen bewust maken van de kwetsbaarheid van kinderen: “Ook kinderen uit Syrië en Irak moeten hier welkom zijn, ook al zijn hun ouders IS-strijders”, zegt Eddy vastberaden.

De opbrengst van zijn boek gaat naar Juno, een opvangtehuis voor jonge vluchtelingen in Schoten waar Eddy ook zelf nog verbleef. Op zaterdagavond 30 november lezen Eddy, zijn kinderen en kleinkinderen voor uit ‘Kindvluchtelingen, wrakhout van de oorlog’. De finissage wordt begeleid door Vera Smets. Ook Elma Dalhuijsen, beter bekend als ‘Tante Kaat’, zal haar kameraad Eddy ondersteunen in de afsluiting van de tentoonstelling. 

De boekvoorstelling start om 19u. Op de finissage is er de mogelijkheid het boek te kopen voor twintig euro, waarvan tien euro naar opvangtehuis Juno gaat. Auteur Eddy Smets zal aanwezig zijn om te signeren.