Een natuurbegraafplek is een zone in natuur- of bosgebied waar de as van een overledene een plaats krijgt in biologisch afbreekbare urnen zonder herdenkingstekens. Het fenomeen van natuurbegraafplaatsen wint stilaan aan bekendheid, maar in tegenstelling tot bij onze noorderburen zijn er in Vlaanderen nog relatief weinig. Onder andere in het Limburgse Rekem, in Antwerpen en in Sint-Niklaas zijn er. Roeselare was pionier in onze provincie. Daar werd in deelgemeente Oekene al in 2015 een urnenbos aangelegd naast de begraafplaats. Dat eerste jaar gingen in Oekene weliswaar amper vier urnes de grond in, maar volgens de Roeselaarse schepen Marc Vanwalleghem (CD&V) zitten de aanvragen in de lift. “Elk jaar hebben we er meer. Dit jaar staat de teller al op tien. De vraag stijgt wel degelijk.”

De natuurbegraafplaats in Ruiselede wordt een geval apart dankzij de bijzondere geschiedenis van het kleine kerkhof. Het werd in 1854 in gebruik genomen als de begraafplaats van de ‘Ecole de Réforme de Ruyslede’. Tussen 1854 en 2002 werden er negentig mensen begraven, waaronder heel wat oud-directeurs van het nabijgelegen penitentiair centrum. De gedetineerden hebben altijd ingestaan voor het onderhoud. In 2002 werd het kleine kerkhof erkend als bouwkundig erfgoed en beschermd cultuurhistorisch landschap. “De historische waarde is enorm”, beaamt burgemeester Greet De Roo (RKD). “De locatie straalt een verbondenheid uit met de natuur, terwijl de geschiedenis van het Sint-Pietersveld hier in de stenen zit. Misschien ietwat macaber in de ogen van fietsers die hier passeren, maar het is een mooie, rustgevende plek en een uitstekende locatie voor een natuurbegraafplaats.” 

Om het in onbruik geraakte stukje erfgoed op te waarderen, besloot de Vlaamse Landmaatschappij in 2017 al om in samenspraak met de gemeentes Ruiselede en Wingene het kerkhof opnieuw in te richten. Recent werd de oude koortskapel, die op het grondgebied van Wingene, staat in ere hersteld. Die vernieuwde kapel werd zaterdag officieel geopend. Wingene gaat straks ook nog de bomen rond de kapel uitdunnen en een parking aanleggen aan de ingang op de Bruggesteenweg. Nog aan de ingang komen een fietsenstalling en infoborden.

De herinrichting en het beheer van de begraafplaats is voor Ruiselede. “Aan de voorkant leggen we een strooiweide aan. Aan de achterkant komt een urnenbos. Naamkaartjes of kruisjes komen er niet in dat bos. We gaan met biologisch afbreekbare urnen werkenn die volledig verteerd kunnen worden door de natuur. Het is dus vergelijkbaar met een uitstrooiing op zee. Wel gaan we voor een centraal muurtje bouwen met daarop een plakkaat met namen”, verduidelijkt Annelies Van Tomme van de cultuurdienst. “Verder gaan we ook de toegangspoort, de kapel achterin en de voornaamste graven restaureren. Al zullen de bestaande graven sowieso ook behouden blijven. Nieuwe grafstenen zullen er uiteraard niet meer bij komen.”

Omdat er voor de restauratiewerken aan de kapel, de toegangspoort en de graven nog een hele administratieve weg moet afgelegd worden, zullen de werken vermoedelijk pas eind 2021 starten.