Koning Filip laat in zijn hart kijken: “Ik voelde me slecht behandeld in mijn jeugd”

De koning liet de uitspraak eerder deze maand optekenen bij een bezoek aan Out of the box, een pedagogisch atelier in de hoofdstad dat vroege schoolverlaters voorbereidt op een terugkeer naar hun studies of op hun examens. Filip drukte de jongeren op het hart dat dat een ‘uitzonderlijk geschenk’ was en deelde daarbij vrijuit zijn eigen negatieve ervaringen. ‘Er zijn verschillende vormen van intelligentie, en het schoolsysteem lijkt uitsluitend gemaakt voor één type. Maar sommige kinderen zijn pas op latere leeftijd klaar voor die aanpak. Ik denk dat dat mijn probleem was’. Daarmee verwees onze vorst voor het eerst naar de geruchten die hem als kroonprins jarenlang achtervolgden en voer vormden voor vaak genadeloze twijfels en spot over zijn capaciteiten. Maar Filip hád het dan ook bijzonder hard te verduren als student, weten een klasgenoot en een oud-leerkracht.

Onder loeiende kritiek uit Vlaanderen ving Filip in 1966 zijn onderwijs aan op het Franstalige jezuïetencollege Saint-Michel in Etterbeek. Het schuchtere prinsje gedroeg zich daar bescheiden, maar er kwamen heel wat bijlessen aan te pas om hem het humaniora binnen te loodsen. “De huwelijksproblemen van Albert en Paola verlamden hem compleet”, weet een intimus. “Aan hem zelf viel niets te merken. Hij gebruikte zijn titel niet om zich te onderscheiden, er zaten op het college véél grotere snobs dan hij”, getuigt Jean-Luc Vanschepdael, een klasgenoot van de jonge tiener Filip. “Maar zijn resultaten werden in tegenstelling tot die van de anderen nooit luidop voorgelezen in de klas, wat wel jaloezie uitlokte en de verdenking als zou hij slechte resultaten halen natuurlijk voedde. Waar we ons mettertijd wel bewust van werden, was dat hij een moeilijk leven had en allesbehalve vrij van handelen was. Eerst dachten we dat de prins deed wat hij wilde, maar ik had al snel begrepen dat ik veel vrijer was dan hij. Het was een verlegen iemand, die zich niet opdrong en niet zeker was van zichzelf. In het algemeen had hij een fond de tristesse. Hij gaf altijd de indruk dat hij een last achter zich aansleepte.”

Leerkracht Nederlands Daniel Nijs sluit zich daarbij aan: “Van kindsbeen af ervoer hij dat hem iets bijzonders te wachten stond, en naarmate hij ouder werd begon hij dat beter te begrijpen en woog het steeds zwaarder door. Hij had niet te kiezen, hij móest het doen, en dat heeft bij hem die angst ontwikkeld om fouten te maken.” Die druk nam haast onhoudbare proporties aan toen Filip halverwege zijn humaniora onder Vlaamse druk naar de abdijschool van Zevenkerken in het West-Vlaamse Loppem werd gestuurd, samen met Laurent.

De prinsen kenden nauwelijks voldoende Nederlands, het eenzame internaatsleven viel Filip erg zwaar en zijn jonge broertje was zelfs zo getraumatiseerd door pesterijen en de aanpassing dat Laurent op een nacht wegliep en door de Rijkswacht langs de E40 werd onderschept, al liftend onder een wegwijzer naar Brussel. Pas na ettelijke maanden kon Filip de leerstof in het Nederlands begrijpen, al bleef hij voor zijn medetieners vooral het neefje van koning Boudewijn. “Wat mij ergert is dat veel mensen verwachtten dat Filip, enkel omdat hij prins was, buitengewoon begaafd móest zijn en de hoogste cijfers móest halen”, vervolgt Daniel Nijs. “Belachelijk, hij was een leerling als alle andere die zijn taken maakte en zijn examens aflegde. Hij was niet bepaald een primus, maar het is absoluut niet correct om te beweren dat hij geen capaciteiten had. Ik heb maar één woord om zijn gedrag en punten te omschrijven: normáál.”

Als gevolg van die traumatische beproeving heeft de koning het als vader anders aangepakt: prinses Elisabeth studeert weg van alle pottenkijkers in Wales, en jongste zoon Emmanuel volgt les aan een aangepaste school in Kessel-Lo voor kinderen met leerproblemen. Na die harde schooltijd in België vervolgde de toenmalige prins zijn studies overigens aan de universiteit van Stanford in Californië, waar hij gewoon Filip kon zijn en bijgevolg eindelijk opbloeide op academisch vlak. Vandaag omschrijft de koning die tijd onomwonden als ‘de mooiste jaren van mijn leven’...

Bekijk ook: Koning wil geen dotatie voor Elisabeth