Je kijkt tien seizoenen lang naar ‘Friends’. En je vindt Rachel zo’n fijn personage. Voor je het weet, leef je even hard met haar mee als was ze je beste vriendin. Je bent net zo boos op Ross en krijgt het gevoel dat diep in jou ook zo’n zelfzekere vrouw schuilt die kan vechten voor wat ze wil. Wanneer ‘Friends’ eindigt, voelt dat even alsof een heel klein stukje van jou gestorven is. 

Een nieuwe studie van de Ohio State University verklaart nu hoe het kan dat je jezelf soms zo identificeert met een geliefd fictief personage. Voor de studie scanden de onderzoekers met een fMRI-machine de hersenen van negentien fans van de tv-reeks ‘Game of Thrones’. 

Voor de scan moesten de fans eerst aangeven aan welk personage ze het meest gehecht waren. En er werd met een vragenlijst ook nagegaan hoezeer ze doorgaans meeleven met fictieve personages. De een gaat daarin verder dan de ander: sommige van ons laten zich alleen meeslepen door het verhaal, anderen gaan ook helemaal op in wat een fictief personage in dat verhaal denkt en voelt, of denken en voelen zelfs hetzelfde. 

Tijdens de hersenscan kregen de fans via namen op een scherm de opdracht om over zichzelf, een van van hun vrienden of een van negen ‘Game of Thrones’-personages na te denken. Bij elke naam die ze te zien kregen, stond ook een beschrijving, zoals ‘eenzaam’, ‘triest’, ‘betrouwbaar’ of 'slim’. Daarop moesten de proefpersonen telkens ‘ja' of ‘nee’ antwoorden.  

De wetenschappers ontdekten dat in de ventromediale prefrontale cortex van de fans iets bijzonders gebeurde. Dat hersendeel is doorgaans heel actief wanneer we over onszelf nadenken. Maar tijdens het experiment was dat ook het geval wanneer de fans, die zich sterk kunnen identificeren met fictieve personages, over de ‘Game of Thrones’-personages nadachten. En het was extra actief bij het personage dat ze als hun favoriet hadden aangeduid. 

We gebruiken dus hetzelfde hersendeel om over ons favoriete fictieve personage na te denken als om over onszelf na te denken. “Sommige mensen ervaren fictie als een kans om een nieuwe identiteit aan te nemen, om de wereld door de ogen van een ander te zien en om uit die ervaring ook te leren”, zegt professor psychologie Dylan Wagner, die meewerkte aan de studie. “In eerdere studies ontdekten we al dat mensen zich echt verbonden en zelfs verstrengeld kunnen voelen met een fictief personage. Nu hebben we daar het bewijs voor gevonden in onze hersenen.”

Lezen is opnieuw hip: waarom boeken een revival meemaken

Hoe je favoriete tv-serie het succes van je relatie bepaalt

Waarom we ook na de lockdown meer naar tv en video zullen kijken: “Vlamingen gaan hun nieuwe platformgewoontes niet meer loslaten” (+)