Audit in Oudsbergen legt organisatorische werkpunten bloot: “Meteen werk gemaakt van aanbevelingen”

Audit Vlaanderen voert allerlei audits uit bij verschillende afdelingen van de Vlaamse overheid en bij provincie- en gemeentebestuur. Drie fusiegemeenten werden geselecteerd voor het volledige onderzoek, vier fusiegemeenten, waaronder Oudsbergen, werden onderworpen aan een onderzoek met een iets kortere doorlooptijd. Deze audit evalueerde het fusiebestuur op vijf domeinen: organisatiebeheersing, organisatiestructuur, organisatiecultuur, externe dienstverlening en de transitieaanpak tijdens de fusie.

“Audit Vlaanderen wou lessen trekken uit de voorbije gemeentefusie”, zegt Oudsbergs burgemeester Marco Goossens (CD&V). “Vandaag staan alweer verschillende nieuwe fusiegemeenten in de steigers, om vanaf 2025 vorm te krijgen. Daarom wou Audit Vlaanderen nagaan in welke mate de gemeenten de risico’s hebben kunnen afdekken.”

Oudsbergen kan een mooi rapport voorleggen op het vlak van de fusieaanpak en de externe dienstverlening. “Om ons fusietraject in goede banen te leiden, hadden we een duidelijke projectstructuur opgezet, met daarin verschillende werkgroepen en beslissingsorganen. Er was ook een uitgewerkt communicatieplan, zowel intern als extern. Onze interne campagne rond thermometers en -peters wordt genoemd als goede praktijk voor andere gemeentebesturen”, zegt burgemeester Goossens. 

Ook de aanpak van de externe dienstverlening werd positief geëvalueerd. “We hebben op basis van een grondige analyse en inventaris het dienstverleningsmodel uitgewerkt. Dat is een uniek model, want er is geen enkele andere gemeente in Vlaanderen met twee gelijkwaardige gemeentehuizen. Bovendien blijven we onze werking monitoren en evalueren en dat wordt door Audit Vlaanderen gewaardeerd.”

Oudsbergen scoorde minder goed op het vlak van organisatiestructuur, organisatiecultuur en organisatiebeheersing. Daarover formuleerde Audit Vlaanderen twee aanbevelingen. “We hadden al een goedgekeurd kader voor organisatiebeheersing, maar voor Audit Vlaanderen mocht dit nog verder verfijnd worden. Daar hebben we meteen werk van gemaakt. Dit nieuwe kader is intussen al goedgekeurd door de gemeenteraad tijdens de laatste zitting.”

De tweede aanbeveling betrof de politieke aanwezigheid in het managementteam. “Volgens het decreet mag er slechts één mandataris deel uitmaken van het managementteam. Sinds het begin van de legislatuur maakt Jo Seutens als schepen voor personeel hier deel van uit. Maar als kersvers burgemeester heb ik deze vergaderingen sinds september bijgewoond, om me zo snel mogelijk te kunnen inwerken”, legt burgemeester Goossens uit. “Volgens de letter van de wet weg dit niet. Vandaar de aanbeveling van Audit Vlaanderen om dit te herzien. Dat is voor ons geen probleem, want we waren sowieso van plan om hier aan de zomervakantie mee te stoppen.”

Ook de oppositie las de audit logischerwijze door. “Dat er nog werkpunten zijn bij zo’n ingrijpend veranderingsproces als een fusie is logisch. Dat men die werkpunten dan niet ziet, is pijnlijk en belooft weinig goeds voor de toekomst”, stelt Frieda Gijbels (N-VA). “Het zogenaamde verbetertraject dat burgemeester en schepenen aan de gemeenteraad voorlegden was bovendien zo wollig en algemeen, dat de N-VA fractie vreest dat er weinig lessen zijn getrokken en dat men weigert in te zien waar de knelpunten zitten.”

Enkele maanden geleden (december 2021) stelde de N-VA fractie overigens al een brede audit voor, waarin de hele organisatie betrokken zou worden. “Ons voorstel werd zonder blikken of blozen van tafel geveegd, terwijl er voortdurend signalen zijn vanuit de gemeentelijke administratie dat er zaken niet goed lopen”, zegt Gijbels. “Het is belangrijk dat iedereen van de organisatie aan het woord kan komen en ongehinderd en ongeremd zijn of haar mening kan ventileren. Het gemeentebestuur lijkt zo’n audit te beschouwen als een soort vingerwijzing, die zo snel mogelijk onder de mat moet verdwijnen, terwijl men het dankbaar zou moeten aangrijpen als een analyse en onderdeel van een continu verbeterproces.”