Begluren particuliere bewakingscamera’s argeloze passanten? “Niet de bedoeling dat de camera’s het openbaar domein filmen, maar het gebeurt”

“Steeds meer inwoners installeren op hun terrein beveiligingscamera’s. Dat geeft de eigenaars mogelijks een (vals) gevoel van veiligheid. Maar enerzijds heb je veiligheid, anderzijds is er ook nog privacy”, begint raadslid Gudrun De Vlam (CD&V). “Op 25 mei was de nieuwe camerawetgeving van 2018 precies twee jaar van kracht. Tegen die datum moesten de camerabewakingssystemen aangegeven zijn bij de politiediensten via het portaal www.aangiftecamera.be. Dit geldt ook voor de camera’s die vroeger al aangegeven werden in het register van de Privacycommissie. Dat register werd immers in 2018 afgesloten. Begin juli 2020 werd in het federale parlement een wetsvoorstel goedgekeurd dat in een uitstel van de aangifteverplichting tot 31 december 2021 voorziet.” 

“Nu, niet elke inwoner of organisatie leeft de wettelijke vereisten even goed na”, stelt De Vlam. “Stilaan zien we ook in Oudenburg bedenkelijke do-it-yourself camerasystemen opduiken. In enkele gevallen worden deze geplaatst vanuit puur privaat oogpunt. Maar in andere gevallen gaat het om installaties die door private personen aan het raam van de woonkamer geïnstalleerd worden om een volledige openbare buurt in het oog te houden, vanuit een zichzelf toegeëigende rol van hoeder van de openbare orde. Soms worden argeloze en volstrekt onschuldige passanten dan ook aangesproken door de initiatiefnemers met bijvoorbeeld ‘ik heb u op dit uur nog zus of zo zien doen’. Meer inwoners voelen zich dan ook begluurd door buren en dat brengt in heel wat gevallen wrevel met zich mee. Ook de toename van stationair functionerende dashcams in stilstaande voertuigen, kunnen mogelijks gelijkaardige problemen met zich meebrengen.”

“De combinatie tussen privacy en veiligheid is inderdaad belangrijk”, weet ook burgemeester Anthony Dumarey (Open Vld). “De camerawetgeving regelt precies welke bewakingscamera’s gebruikt mogen worden in welke omstandigheden. Indien een burger een bewakingscamera wil plaatsen op privédomein, kan dit indien de bewakingscamera enkel het privédomein filmt. Als echter ook een deel van het openbaar domein gefilmd wordt, is dit een inbreuk tegen de camerawetgeving. Enkel een openbare overheid kan, mits voorwaarden uit de camerawetgeving, het openbaar domein met camera’s bewaken.”

“Bepaalde burgers zullen die bewakingscamera’s wellicht met de beste bedoelingen geplaatst hebben”, vermoedt Dumarey. “Indien ze echter ook het openbaar domein filmen, kunnen we die praktijk niet goedkeuren. Er dient opgemerkt te worden dat de stand van de techniek zodanig is, dat de hoek die gefilmd wordt door bepaalde camera’s ingeperkt kan worden. Camera’s die (een deel van) het openbaar domein lijken te filmen, kunnen dus soms wel ingesteld zijn dat ze dit eigenlijk niet filmen. Bovendien kunnen sommige burgers ook nepcamera’s hangen om het veiligheidsgevoel te vergroten. Het is dus niet zo dat iedere camera die (een stuk) openbaar domein lijkt te filmen dit ook effectief doet. Nagaan wat een bewakingscamera op privédomein precies filmt en niet, is niet de bevoegdheid van het bestuur. Enkel na een gegrond vermoeden zou de politie dit eventueel kunnen navragen.” 

Dumarey verwijst ook naar ‘slimme deurbellen’ die eigenlijk ook onder de aangifte vallen, maar waarvan heel wat mensen dit niet weten. “Als klap op de vuurpijl heb je dan ook nog ‘privacy issues’ van servers waarop die beelden worden bewaard. Zo zijn er al slimme bellen waar werknemers van het bedrijf alle activiteiten kunnen monitoren. En wat gebeurt er met al die verzamelde data?”

“Uit de vraag van raadslid De Vlam is echter af te leiden dat sommige burgers wel doelbewust het openbaar domein filmen”, gaat de burgemeester door. “Dit is iets dat we niet goedkeuren. Vanuit het bestuur zullen we dan ook een oproep lanceren die uit twee delen bestaat. Enerzijds zeggen we tegen diegene die camerabewaking installeren dat openbaar domein niet zomaar gefilmd mag worden en wanneer welke principes van de camerawetgeving van toepassing zijn. Voor burgers die zich door die camerabewaking van particulieren gefilmd worden en/of zich begluurd voelen, willen we nuanceren dat niet iedere bewakingscamera filmt wat het lijkt te filmen. Maar wanneer ze dit vaststellen, die persoon eigenlijk niet conform de wetgeving aan het handelen is. Ze mogen ze die persoon daar dan ook op aanspreken of dit melden bij de politie.” 

De stad Oudenburg heeft zelf vier bewakingscamera’s conform de camerawetgeving: aan De Groote Poorte en drie bij sporthal Ter Beke.