Radicalisering bij kleuters: "Ze noemen klasgenootjes varkens en bedreigen hen met vinger over de keel"

In heel Vlaanderen werken scholen hard aan de strijd tegen radicalisering. Zo opende het zogenaamde 'Netwerk Islamexperts' sinds de start van het project in 2016 al 481 dossiers voor scholen die met vragen en problemen zaten. Maar het is de eerste keer dat er bij kinderen op zo'n jonge leeftijd al tekenen opduiken van beginnende radicalisering.

Het interne verslag van de Dr. Ovide Decroly-kleuterscholen in Ronse, dat wij konden inkijken, dateert van afgelopen schooljaar. Onder de titel 'Indoctrinatie bij kleuters' beschrijft de juf het problematische gedrag van kinderen uit haar klas. "Arabische verzen uit de Koran citeren tijdens de speeltijd", zo begint de opsomming. "Niet naar school komen omdat onze schoolvisie niet past binnen de geloofsovertuiging. Op vrijdag niet naar school komen om godsdienstige redenen. Een kleuter heeft al een vriend in Marokko waar ze later mee zal trouwen. Een meisje weigert om een jongen een hand te geven en om naast een jongen in de rij te staan."

Maar daar blijft het niet bij. In het verslag gaat het ook over "moordbedreigingen door een kind uitgesproken aan 'ongelovigen'" en "andere kinderen 'varkens' noemen en met de vinger aan de keel bewegingen maken". "Bij gesprekken met de ouders stelt men vast dat die hun kind steunen en ermee lachen", klinkt het.

Bent u zelf kleuterleid(st)er en/of leerkracht en hebt u soortgelijke ervaringen, laat het ons dan weten via 3535@hln.be

Lees welke schokkende dingen een van de kleuters zei over Kerstmis, hoe Khalid Benhaddou, de coördinator van Netwerk Islamexperten, het probleem verklaart en wat de overheid eraan wil doen in onze Pluszone, exclusief voor abonnees. Proef nu vier weken gratis.

"Geradicaliseerde kleuters bestaan niet"
Het Katholiek Onderwijs Vlaanderen heeft geen aanwijzingen dat het probleem breder verspreid zou zijn. Dat zegt woordvoerster Marijke Van Bogaert. "Bovendien bestaan geradicaliseerde kleuters niet", zegt ze.

"Kinderen nemen enkel dingen over die ze thuis, op televisie of bij vriendjes horen. Dat is in zekere zin normaal. We moeten als school, ouders en samenleving kijken waar het vandaan komt, de kinderen duidelijk uitleggen waarom dat niet kan en verder in gesprek gaan met de betrokkenen", zegt ze. "Het hele schoolgebeuren is gericht op hoe je kleuters en kinderen leert wat kan en wat niet kan, dus scholen weten perfect hoe ze zo'n probleem moeten aanpakken als het zich zou stellen."

"Storm in glas water"
De directeur van scholengroep 21 -waar de kleuterscholen Dr. Ovide Decroly in Ronse deel van uitmaken- reageert geschokt. "Op het einde van het schooljaar is een project rond radicalisering opgestart in de kleuterschool", zegt Dirk Moulart. "Dit is een storm in een glas water. Het intern document is opgesteld op basis van getuigenissen van een viertal juffen en hun ervaringen van de voorbije jaren. Het gaat om een zestal kinderen uit drie gezinnen die bekendstaan bij de politie van Ronse. Dat is één procent van het totaal aantal kinderen."

De directeur ontkent de aangehaalde feiten niet, maar beklemtoont dat de oplijsting te goeder trouw is opgesteld om de preventieve werking te verbeteren. "Ik onderken dat zich in gans Vlaanderen problemen stellen. Maar we mogen niet polariseren", klinkt het. "Kleuters zeggen vaak dingen die ze nog niet helemaal begrijpen. Ze doen uitspraken die ze thuis of elders hebben gehoord. Maar we pakken dat probleem al veel langer dan vandaag aan."

"Ouders zullen ons dit niet in dank afnemen"
De directie van de Dr. Ovide Decroly kleuterschool verwacht zich aan ongeruste vragen van ouders en zal uitleggen hoe het bewuste document tot stand is gekomen. "Er zullen ouders zijn die ons dit niet in dank afnemen. Terwijl we dit niet hadden kunnen voorkomen."

Moulart begrijpt niet hoe het rapport in handen van de pers is beland. "Voor we in het project stappen hebben we gevraagd om op te lijsten wat er zoal uit die mondjes is gekomen. Vooral om preventief te kunnen werken, want we nemen dit ernstig. We werken al jaren aan de betrokkenheid van ouders. Er wordt bijscholing rond radicalisering georganiseerd. Ook binnen het GO! wordt er aandacht aan besteed."

"Geen noodkreten ontvangen"
Noodkreten van de leerkrachten heeft de directie nooit ontvangen, klinkt het. "We werken aan de aanpak van het probleem. We volgen indicaties van radicalisering bij leerlingen op. Er is bijscholing over levensbeschouwingen op een algemene maar ook concrete manier. Als een jong kind spreekt over iets dat 'haram' is (onrein, verboden door de islam, red) vragen we waarom dat voor hen zo lijkt en geven we uitleg."

Moulart had gehoopt dat de aangereikte informatie met meer discretie behandeld zou worden, maar gelooft in de voortzetting van het deradicaliseringsproject. De school zal de zaak verder bespreken met Raymonda Verdyck, de afgevaardigd bestuurder van het GO!.

"Nieuw fenomeen"
Het onderwijs van de Vlaamse gemeenschap kreeg van zijn scholen nog geen meldingen over radicale uitlatingen bij kleuters. Volgens GO!-woordvoerster Celia Groothedde gaat het om een "vrij nieuw fenomeen". Het onderwijsnet werkt wel actief op het thema. "Vlak na de aanslagen in Parijs en Brussel hebben we tijdens een basisvorming op alle GO!-scholen 1.200 sleutelfiguren opgeleid, die zich met deradicalisering en depolarisering moeten bezighouden", zegt ze. Daarnaast is er een meldpunt dat telefonisch en via mail bereikbaar is, waar scholen terechtkunnen met vragen. 

Bovendien organiseerde het GO! vorig jaar een driedaagse rond het thema met islamleerkrachten, iets wat eind september een vervolg krijgt, en werkt het onderwijsnet dit jaar specifiek op het thema 'actief burgerschap'. In negen middelbare scholen loopt een pilootproject waarbij de leerlingen specifiek les krijgen rond het thema.