Nood aan gelijke onderwijskansen in gesloten jeugdinstellingen, dat zegt het CVTJ

De Commissie van Toezicht voor de Jeugdinstellingen werd in 2017 in de schoot van het Kinderrechtencommissariaat opgericht. De commissie houdt vandaag toezicht op de gemeenschapsinstellingen en voorzieningen voor veilig verblijf. Een groep van ‘maandcommissarissen’ bezoekt de betrokken voorzieningen om er te praten met jongeren en om het reilen en zeilen in de instelling onder de loep te nemen.

In het begin was er volgens voorzitter Caroline Vrijens soms “wederzijds wantrouwen”. Een erg kritisch eerste rapport wakkerde dat wantrouwen nog aan, maar intussen zijn de maandcommissarissen “ingeburgerd” en volgens Vrijens houden de instellingen en voorzieningen meer en meer rekening met de observaties en aanbevelingen van de commissarissen.

Toch komen ook in het nieuwe jaarverslag een aantal “klassieke” pijnpunten terug zoals de nood aan duidelijke leefregels in instellingen, de vraag naar een duidelijk kader voor sancties en de blijvende vraag om afzonderingen en isolaties te beperken. 

Ook de vraag naar meer zorg op maat voor kinderen en jongeren met een complexe zorgnood is een nagel waar het CVTJ al langer op klopt. Jongeren met complex hulpvragen of een nood aan psychiatrische hulp, krijgen nog te vaak niet de juiste zorg. “Hoe kunnen we de instellingen en voorzieningen verder aanpassen aan hun noden in plaats van andersom?”, staat te lezen in het jaarverslag.

Een ander probleem dat al langer aansleept, is het onderwijsaanbod in gesloten instellingen. Ondanks inspanningen van de instellingen, is het onderwijsaanbod in de gesloten instellingen nog vaak te beperkt en leidt het niet tot diploma’s of certificaten. Dat probleem dreigt nog acuter te worden omdat er met het nieuwe jeugddelinquentierecht jongeren twee, vijf tot zelfs zeven jaar in een gesloten setting zullen zitten. De CVTJ hoopt dat er daarom werk gemaakt wordt van gelijke onderwijskansen. “Zorg dat jongeren in geslotenheid volwaardig onderwijs krijgen, met de mogelijkheid om diploma’s en certificaten te behalen”, klinkt het.

Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke steunt alvast die oproep van de commissie. “Als je over reïntegratiekansen spreekt, dan speelt onderwijs een belangrijke, misschien de belangrijkste rol”, zo zegt Thierry Taverna, adjunct-kabinetschef van minister Beke. Volgens Taverna deelt ook minister van Onderwijs Ben Weyts die bekommernis en is het de bedoeling om “nog deze legislatuur een doorbraak te realiseren”.

CD&V-parlementsleden Loes Vandromme en Katrien Schryvers doen alvast een paar voorstellen om het leerrecht in (gesloten) instellingen te verbeteren. Zo stelt Vandromme voor om het mogelijk te maken dat jongeren deelkwalificaties behalen. “We zouden voor deze jongeren ook individueel aangepaste curricula kunnen laten opmaken zodat ze een aangepast leertraject kunnen volgen,” zegt Vandromme.

Die piste kan volgens CD&V niet alleen interessant zijn voor jongeren in gesloten instellingen, maar ook voor jongeren die om de één of andere reden momenteel geen school hebben. Vandromme en Schryvers denken daarbij aan langdurige ziekte.