Erfgoedraad Ninove betreurt sloop kapel van meer dan 100 jaar oud: “Stukje lokale dorpsgeschiedenis verdwijnt”

Drie jaar geleden werd er voor het eerst een sloopaanvraag ingediend voor de kapel. Toen al werd de Erfgoedraad om een advies gevraagd. “We hebben toen een ongunstig advies uitgebracht. De kapel heeft immers te veel erfgoedwaarde om ze af te breken”, vertelt Rita Scheerlinck in naam van de stuurgroep van de Erfgoedraad. “Ze maakt deel uit van een complex van scholen en kloosters. Er is zoveel gebeurd op die plaats. Toen al hadden we ook aan het stadsbestuur gevraagd om een beleidsvisie te ontwikkelen met betrekking tot onderhoud van kapellen die publiek toegankelijk zijn. Het stadsbestuur heeft ons advies gevolgd en heeft de sloopvergunning toen geweigerd. Twee jaar later werd ons evenwel opnieuw gevraagd om advies te verlenen over een sloopaanvraag. Ook toen gaven we opnieuw een ongunstig advies, maar uit een stabiliteitsonderzoek bleek dat de situatie onveilig was. We ontvingen daarop van het stadsbestuur de officiële melding van een noodgedwongen afbraak van de kapel.”

De afbraak van de kapel is intussen al gestart. Ze wordt nog deze maand gesloopt. “Het is jammer, want de laatste jaren werd de kapel niet meer onderhouden. Daardoor was er verval en waren er inderdaad stabiliteitsproblemen, op basis waarvan er besloten werd tot een sloop. Gedane zaken nemen geen keer, maar we pleiten er wel voor om in het wederopbouwtraject de geschiedenis te respecteren en minstens de contouren van de huidige kapel zo trouw mogelijk te behouden zodat er minstens een herinnering blijft aan de kapel.”

“De kapel is namelijk meer dan een herkenningspunt in de afsluitmuur op de hoek van twee straten. Door de sloop zal niet alleen het straatbeeld wijzigen, maar een relict van de lokale dorpsgeschiedenis dreigt te verdwijnen. De kapel is namelijk doorheen de tijd onderdeel geworden van een groter geheel. Ze stond al op die hoek vóór de bouw van de klaslokalen en het klooster in 1910. Tot midden jaren 1980 werd in de klaslokalen les gegeven. De lokale openbare bibliotheek was van 1955 tot 1974 gevestigd in het laatste (reserve)klaslokaal. Zowel de lokalen en speelplaats als het klooster zijn vele jaren de thuisbasis geweest voor activiteiten van de lokale verenigingen, de toneelgroep BJB, Kinderwelzijn, het vakantiepatronaat, … In 1987 verlieten de laatste zusters ‘hun’ klooster.”

In aanloop naar de sloop gaf de kapel nieuwe geheimen prijs. “Sinds de houten binnenwanden werden weggenomen, is er een merkwaardige tekst te zien: de kalligrafische letters ‘Onze Lieve Vrouw van Troost. B.V.O.’ De restanten van die specifieke muurtekst roepen vragen op en stemmen tot nadenken over deze plek. In deze coronatijden, waarin zoveel mensen troost zoeken, pleiten we voor een (op)waardering en/of herstel van religieuze relicten zoals deze. We hopen dat troostplekken van weleer meer aandacht zullen krijgen.” 

De Erfgoedraad blijft alvast niet bij de pakken zitten. “We werken aan een actualisering van een oude inventaris van de straat- en veldkapellen. In post-coronatijd zal de themagroep ‘Velden straatkapellen in Ninove’ worden opgericht.”

Volgens schepen van Erfgoed Henri Evenepoel (Open Vld) zijn er een aantal obstakels bij kapellen. “Zo zijn vele kapellen bijvoorbeeld privé-eigendom. Je kan als stad wel onderhandelen met de eigenaars en soms nemen we ook kapellen over, maar we kunnen dat niet voor alle kapellen doen. Er was bij de eigenaar van deze kapel wel bereidheid om na de afbraak een aantal elementen toe te voegen als herinnering aan de kapel.”