Zou jij de mannenpil slikken? Nieuwe variant doorstaat belangrijke test. “En geen waarneembare bijwerkingen”

Al sinds de vrouwenpil op de markt is, zijn wetenschappers ook op zoek naar een mannelijk equivalent voor die anticonceptie. Maar de onderzoeken gaan erg moeizaam, niet in het minst omdat het veel complexer is om de dagelijkse zaadproductie van de man stil te leggen dan om elke maand één eitje bij de vrouw te voorkomen. Proefpillen die net als de vrouwenpil aan de hormoonhuishouding van de man morrelen, komen met vervelende bijwerkingen, zoals een zwakker libido en minder spiermassa. Ze krijgen dan ook altijd bakken kritiek en bieden weinig hoop voor de toekomst.

“Nochtans tonen meerdere studies wel dat mannen gewillig zijn om de verantwoordelijkheid over de anticonceptie met hun partners te delen”, zegt dokter Abdullah Al Noman van de Amerikaanse universiteit van Minnesota. “Daarom zijn we met ons team op zoek gegaan naar niet-hormonale anticonceptie.”

Al Noman en zijn collega-onderzoekers ontdekten dat een cruciaal eiwit daarin een rol kan spelen. Dat is de retinoïnezuurreceptor alfa (RAR-α), een eiwit dat met retinoïnezuur interageert, een soort vitamine A die een belangrijke rol speelt bij celgroei en spermavorming. Onderzoek bij muizen bevestigde ook dat muizen onvruchtbaar zijn als ze het gen dat RAR-α produceert, niet hebben. 

Met de hulp van een computermodel zocht en vond het team van Al Noman een manier om de productie van die RAR-α stil te leggen zonder andere functies te verstoren die die vitamine A nodig hebben. Ze ontwierpen een chemische stof, YCT529 genaamd, die oraal toegediend kan worden en RAR-α zeer krachtig blijkt te remmen. De eerste proeven waarbij mannelijke muizen de stof 4 weken innamen, waren erg succesvol. De muizen produceerden drastisch minder zaadcellen en de ingreep bleek 99 procent effectief in het voorkomen van een zwangerschap. “En dat allemaal zonder waarneembare bijwerkingen”, zegt Al Noman. Eens de kuur werd stopgezet, konden de muizen na vier tot zes weken opnieuw baby’s verwekken. 

De studie is erg veelbelovend, zeggen de wetenschappers. Al moet deze mannenpil natuurlijk nog op mensen getest worden. “Tot nu toe hebben we geen tegengeslagen gehad. Maar het blijft moeilijk te voorspellen hoe de klinische proef onder mensen zal verlopen”, zegt Al Noman. 

De onderzoeker hoopt in het najaar van 2022 met die tests te kunnen beginnen. “Als het medicijn in de klinische proef veilig en werkzaam blijkt, dan zou de pil binnen dit decennium, of misschien al over vijf jaar, op de markt kunnen”, gelooft Al Noman. “We hebben geen garantie dat het zal werken, maar ik zou erg verrast zijn als we geen vergelijkbaar effect bij mensen zouden zien.” 

De wetenschappers geloven dat er wel degelijk een markt is voor hun niet-hormonale mannenpil. “Er heerst een veronderstelling dat vrouwen het niet zullen vertrouwen als hun man een mannenpil slikt”, zegt Al Noman. “Maar onderzoek bij vrouwen uit verschillende culturen heeft aangetoond dat dat maar voor twee procent van hen geldt. Bovendien hoeft een pil voor mannen niet de enige anticonceptiemethode voor een koppel te zijn: het kan ook een aanvulling zijn op de vrouwenpil voor het geval die faalt.” En ook voor single mannen zou de pil een handig hulpmiddel kunnen zijn dat gemoedsrust geeft, gelooft de dokter.

“Een vasectomie is in 20 minuten klaar”: uroloog geeft inzicht in (toekomstige) anticonceptiemiddelen voor mannen (+)

Mannenpil komt dichterbij werkelijkheid dankzij donatie van 1,5 miljoen door Bill & Melinda Gates Foundation

‘De knip’ zit in de lift. Roel Vanderstukken, Tom en Arno over hun vasectomie: “Voelde als een stamp in de ballen” (+)