Online meetings: we raken er nooit meer van af, maar ze hebben negatieve mentale gevolgen voor vrouwen

Van selfies tot videocalls: we worden vaker dan ons lief is via een scherm met ons gezicht geconfronteerd. De Amerikaanse psychologieprofessor Jamie Goldenberg is gefascineerd over wat videovergaderingen doen met ons zelfbeeld. Volgens haar begint het allemaal bij objectivering, zegt ze op wetenschapswebsite ‘The Conversation’: dat betekent letterlijk gezien of behandeld worden als een object. 

Vrouwen zijn vaker het slachtoffer van objectivering. Jonge meisjes groeien op in een cultuur die hun uiterlijk voorop stelt,  waardoor ze al op vroege leeftijd het idee krijgen dat ze objecten zijn. Voorbeelden in de reclame zijn talrijk, vooral als het gaat over seksuele objectivering. Zo is er als extreem voorbeeld de reclamecampagne voor de parfum van Tom Ford in 2007, die een flesje mannenparfum tussen borsten toont. Het vrouwelijk lichaam wordt onnodig geseksualiseerd en herleid tot etalagepop. Haar lichaam is niets meer dan een promo voor het flesje parfum. Misschien niet meer van deze tijd, maar Jamie Goldenberg stelt dat we nog steeds in een cultuur leven die prioriteit geeft aan het uiterlijk.

Dat maakt dat vrouwen zichzelf als een object gaan zien: aan ‘zelfobjectivering’ gaan doen dus. Die neemt toe als een vrouw onder meer veel in de spiegel kijkt of veel selfies neemt. Bij een virtuele vergadering gebeurt onrechtstreeks hetzelfde: vrouwen zien zichzelf nu nog vaker op beeld als een ‘object’. Verschillende studies toonden aan dat zulke zelfobjectivering onze mentale gezondheid sterk kan beïnvloeden.

Natuurlijk focussen ook mannen zich op hun uiterlijk, maar de effecten voor vrouwen zijn groter, tonen studies aan. Een voorbeeld: in 1998 lieten onderzoekers mensen in zwemshort of badpak naar zichzelf kijken in de spiegel. Daarna moesten ze wiskundige oefeningen oplossen. Wat bleek? Vrouwen waren na het experiment slechter in rekenen dan ervoor. Bij mannen was er geen effect. 

Zelfobjectivering zorgt er ook voor dat vrouwen hun eigen emotionele of lichamelijke toestand minder goed kunnen inschatten, bewees een studie van Kent State University. Ook het team van Goldenberg stelde dat vast. Zij vroegen vrouwen tijdens een veldonderzoek hoe koud ze het hadden terwijl ze uitgingen op frisse nachten. Vrouwen die meer gefocust waren op hun eigen uiterlijk, hadden moeite om hun lichaamstemperatuur goed in te schatten. Ze droegen weinig kleding, maar hadden geen last van het koude weer. Goldenberg stelt daarom dat zelfobjectivering het koudegevoel van vrouwen belemmert.

Ook wetenschapsjournalist Martijn Peters wees vorig jaar al op de negatieve gevolgen van videocalls: “Artsen spreken in het medische vakblad ‘Facial Plastic Surgery & Aesthetic Medicine’ hun bezorgdheid uit over een toenemend aantal patiënten dat een cosmetische ingreep overweegt. Door het vele videobellen zijn ze onzekerder geworden over hun uiterlijk en raken ze gefixeerd op kleine onvolmaaktheden.”

Goldenberg geeft wel mee dat er nog geen onderzoek werd gedaan naar de directe link tussen zelfobjectivering en videovergaderingen. Toch zijn er recente onderzoeken die haar zorgen bevestigen, waaruit blijkt dat vrouwen die veel aandacht besteden aan hun uiterlijk en meer videocalls doen, onzekerder worden over hun looks. En mensen die minder tevreden zijn met hun gezicht, ervaren ook meer ‘Zoom-moeheid’: ze raken letterlijk uitgeput van al die online vergaderingen. Dat effect is opnieuw sterker bij vrouwen dan bij mannen.

Gewoon je camera uitzetten, dan maar? De Amerikaanse psychologe gelooft daar minder in. Daarvoor haalt ze aan dat jouw fysiek voorkomen ook voordelen heeft. Als mensen je kunnen zien, kun je inspelen op interacties en eventueel de communicatie aanpassen. In elk geval, voor je welzijn is het goed om niet continue naar je eigen projectie te staren, concludeert ze. Iets om in het achterhoofd te houden tijdens al dat skypen en zoomen?

Opvallende trend op sociale media: vrouwen zeggen trots de ‘beautyfilters’ vaarwel

Waarom we in tijden van online daten blijven dromen van een ‘meet-cute’