1 op de 3 Belgen is erg eenzaam. “Ik voel me te beschaamd om onder de mensen te komen”

Al sinds 2017 meet het Nationaal Geluksonderzoek van UGent-NN het niveau van eenzaamheid bij de Belgen. Al twee jaar nu schommelt het percentage mensen dat zich ‘erg’ eenzaam voelt rond de 30 procent. Het aantal Belgen dat zich ‘matig’ eenzaam voelt, was tijdens de pandemie toegenomen. Maar dat percentage is nu weer gedaald. Het aantal mensen dat zich ‘erg’ eenzaam voelt, is daarentegen gestegen.

32 procent van de Belgen voelt zich tegenwoordig erg eenzaam, dat is een op de drie. “Hoewel het eindigen van de lockdowns heel wat mensen weer minder alleen deed voelen, zijn er in ons land nog steeds dubbel zoveel mensen die zich eenzaam voelen als mensen die zich niet eenzaam voelen”, zegt Prof. Dr. Lieven Annemans, die het Geluksonderzoek leidt. “Een op de drie, dat is veel te veel. Lokale besturen zouden mensen meer bij het maatschappelijke leven moeten betrekken. Of we zouden zelf in actie moeten schieten en meer kwaliteitsvolle en warme contacten en verbinding zoeken.”

Uit de resultaten blijkt ook dat Belgen die op actieve leeftijd werkloos of langdurig ziek zijn, kwetsbaarder zijn. Zij halen de hoogste cijfers: 49 procent van wie werkloos is en 56 procent van wie lang ziek is, geeft aan erg eenzaam te zijn. Dat geeft hen 22 procent minder kans om gelukkig te zijn.

“Ik ben niet de meest sociale persoon, maar dankzij mijn job kwam ik wel nog onder de mensen”, getuigt Dirk (54) voor de UGent, die momenteel op ziekteverlof is op aanraden van zijn psychiater. “Mijn collega’s vragen me nu wel nog vaak mee om zoals vroeger samen iets te gaan drinken na het werk, maar op café gaan kost ook geld natuurlijk. Bovendien hangt er een soort stigma rond langdurig ziek zijn. Ik voel me te beschaamd om onder de mensen te komen: als iemand me vraagt ‘wat doe jij in het leven?’, wil ik niet moeten antwoorden dat ik al lang werkloos ben.”

_{(Lees verder onder de foto.)}

Andere uitschieters vonden de onderzoekers bij de studenten: onder hen voelt maar 33 procent zich níét eenzaam. Gepensioneerden en huisvrouwen of -mannen stellen het dan weer goed: respectievelijk 36 en 35 procent van hen voelt zich niet eenzaam, het hoogste aantal van alle groepen.

“Niet tot de arbeidsmarkt behoren heeft duidelijk een grote impact op hoe eenzaam we ons voelen”, zegt prof. Annemans. “Dat effect zien we vooral bij mensen die daar niet bewust of vrijwillig voor kiezen. Kijk maar naar huisvrouwen of -mannen of gepensioneerden: bij hen tekenen we geen hogere niveaus van eenzaamheid op, omdat thuisblijven hun eigen keuze is. Mensen die ongewild werkloos of langdurig ziek zijn, missen het sociale leven en het gevoel dat ze iets zinvols doen. Het is belangrijk dat we die groep niet stigmatiseren en blijven betrekken.”

Wellbeing-adviseur Isabelle Hoebrechts gaat nu aan de slag om, met de juiste partijen rond de tafel, die eenzame groepen te bereiken. “Een veilige en aangename werkplek, onder menselijk en individueel leiderschap, die inzet op mentale en fysieke preventie, is essentieel om mensen betrokken te houden in het arbeidssysteem en hun geluk op pijl te houden”, zegt zij. “De maatschappij, politiek, werkgever, leidinggevende en het individu delen daarin een verantwoordelijkheid. Ook HR-dienstverleners zijn een belangrijke schakel in re-integratietrajecten van langdurige afwezigen.”

“Maar we kunnen ook zelf iets doen aan ons gevoel van eenzaamheid”, reageert cognitieve gedragscoach Gina Peeters. “Je kan niet gezien of gehoord worden achter gesloten deuren. Erken dus ook je situatie en maak die kenbaar. Wellicht voel je schaamte, maar die moet je loslaten. Alleen zo kunnen we het taboe doorbreken. De stap zetten om je eenzaamheid aan te geven aan een naaste of jezelf aan te sluiten bij een organisatie of club is moeilijk, maar zo belangrijk. Vaak vergeet men hoeveel mogelijkheden er zijn om weer in het sociaal leven te stappen, maar het belangrijkste is om het te proberen.”

“Heel veel mensen zijn eenzaam, ook al op jongere leeftijd.” Psycholoog geeft tips voor hoe je vrienden maakt na je dertigste (+)

Steeds meer tieners zijn eenzaam: “Ik droeg niet de juiste kleren, of woonde in een te groot huis, of was niet mooi genoeg”(+)