Van Quickenborne wil af van gevangenisstraffen tot 6 maanden

De Commissie Justitie bespreekt dinsdag het ontwerp van Van Quickenborne dat de uitvoer van de korte gevangenisstraffen tot drie jaar, die op 1 juni had moeten ingaan, opnieuw uitstelt. Bovendien wordt de invoering nu over twee fases gespreid: vanaf september zouden de straffen van 2 tot 3 jaar worden uitgevoerd, de straffen onder de 2 jaar volgen vanaf september 2023. 

De minister wijst daarvoor onder meer op de aanhoudende overbevolking in de gevangenissen: de onmiddellijke uitvoer van alle korte straffen zou de situatie alleen nog maar verergeren. Van Quickenborne wil wachten tot er voldoende nieuwe detentiehuizen zijn alvorens de wet te laten ingaan.

De detentiehuizen zijn één flankerende maatregel, net als de bouw van de nieuwe gevangenissen van Haren en Dendermonde, die in het najaar de deuren openen, en het langer openhouden van de oude gevangenis van Dendermonde en die van Sint-Gillis. Maar de minister laat ook de ambitie los om gevangenisstraffen tot zes maanden uit te voeren, omdat hij die in de toekomst wil afschaffen, bevestigde hij dinsdag in de Kamer. “Ons land is veel te repressief. De inflatie van gevangenisstraffen is onwaarschijnlijk”, klonk het. “Straffen van twee tot drie maanden cel, dat heeft geen enkele zin.”

De afschaffing van de straffen tot zes maanden zou deel uitmaken van het nieuwe strafwetboek, waarvoor de consultaties lopen en dat later moet worden voorgelegd aan het parlement. Het college van procureurs-generaal noemde de werkwijze van de minister in een advies daarom een “gevaarlijk precedent”, al valt er volgens de magistraten zeker iets te zeggen voor de afschaffing van de straffen tot zes maanden.

Het wetsontwerp dat het uitstel van de uitvoer van de korte straffen regelt, kreeg dinsdag groen licht in de Kamercommissie Justitie. Oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang stemden tegen. Sophie De Wit (N-VA) verweet Van Quickenborne straffe taal te spreken, maar dat niet om te zetten in daden. “Ondanks al uw straffe aankondigingen is het tot nog toe vooral praat voor de vaak”, zei ze. Marijke Dillen van het Vlaams Belang vond de werkwijze van de minister “niet meer geloofwaardig”.

Dat laatste vond ook Vanessa Matz van Les Engagés, dat geen stemrecht heeft in de commissies. “U heeft zich vastgereden in uw communicatie”, zei ze.

Steun kreeg Van Quickenborne wel van de parlementsleden van de meerderheid. “Iedereen wil dat die korte straffen meteen worden uitgevoerd, maar de redenen die door de minister worden aangehaald zijn volgens ons meer dan correct”, zei partijgenote Katja Gabriëls. 

Voormalig minister van Justitie Koen Geens (CD&V) vond dat er tijdens de vergadering “zoveel open deuren zijn ingetrapt dat het pijn doet”. Volgens hem kunnen alleen extra gevangenissen de overbevolking structureel aanpakken. “Laat de rest uw koude kleren niet raken, maar bouw, bouw, bouw”, raadde hij zijn opvolger aan. “Al de rest zal men vergeten.”

Van Quickenborne kondigde vorig voorjaar aan dat alle korte straffen zouden worden uitgevoerd vanaf . “Wie vijftien dagen cel krijgt, zal die effectief moeten uitzitten”, klonk het toen. Dat zou in eerste instantie vanaf 1 december 2021 ingaan, maar met die datum werd intussen drie keer geschoven. De korte straffen worden al sinds de beginjaren van het millennium niet meer uitgevoerd.