Russisch staatsgasbedrijf Gazprom dreigt nu ook gastoevoer via Oekraïne naar Europa stil te leggen

Gazprom waarschuwde er dinsdag al voor dat de gastoevoer via Oekraïne in het gedrang kwam. Wegens een juridisch geschil tussen Gazprom en het Oekraïense staatsgasbedrijf Naftogaz dreigt Moskou sancties op te leggen tegen Naftogaz.

Als de sancties worden doorgevoerd, zou Naftogaz geen doorvoerrechten meer kunnen betalen. Daardoor zou de gasstroom van Rusland via Oekraïne naar Europa fors lager worden en mogelijk stil komen te vallen. Gazprom laat woensdag weten met klem alle claims van Naftogaz te verwerpen.

Naftogaz klaagde Gazprom eerder deze maand nog aan wegens het wegvallen van transitvergoedingen. Ondanks de oorlog tussen beide landen, stroomt er nog steeds Russisch gas door Oekraïne naar het Westen, maar de doorvoer en dus ook de inkomsten zijn flink gedaald. Naftogaz eist dat Gazprom een minimumvergoeding betaalt.

De voorbije weken stroomde er zo'n 42 miljoen kubieke meter gas per dag via Oekraïne naar Europa.

Als gevolg van het nieuws steeg de gasprijs op de Nederlandse termijnmarkt - de Europese referentie - dinsdag vlak voor de slotbel met bijna 20 procent. Eerder op de dag was de prijs ook al fors gestegen na het nieuws van lekken in de onderzeese Nord Stream-aardgaspijpleidingen tussen Rusland en Duitsland. Volgens onder meer Duitse functionarissen zou er daarbij sprake kunnen zijn van sabotage.

De Europese Unie belooft de “krachtigst mogelijke reactie” op de “sabotage” van pijpleidingen Nord Stream 1 en 2. Dat heeft Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen verklaard. Volgens de Deense premier Mette Fredriksen kan er geen sprake zijn van een ongeluk.

Ook de NAVO gaat ervan uit dat de lekkages aan de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 opzettelijk zijn veroorzaakt. In een bericht op Twitter zegt secretaris-generaal Jens Stoltenberg de “sabotage” te hebben besproken met de Deense minister van Defensie. “We hebben de sabotage van de Nord Stream-pijpleidingen besproken met minister Morten Bødskov van onze gewaardeerde bondgenoot Denemarken. We spraken over de bescherming van kritieke infrastructuur in NAVO-landen”, luidt de boodschap.

Beschuldigingen dat Rusland achter de vermeende sabotage van de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 zou zitten zijn “stompzinnig en absurd”. Dat heeft Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov gezegd. Ook zei Peskov dat Amerikaanse bedrijven veel meer winst zullen maken met de gasleveringen aan Europa. Door de lekkages is de onrust op de gasmarkt toegenomen, waardoor de Europese gasprijs hard is gestegen.

Noorwegen gaat de beveiliging rond zijn petroleuminstallaties opvoeren. Dat heeft de Noorse minister van Energie Terje Aasland aangekondigd. Volgens Aasland zijn er veel aanwijzingen dat de lekken in de Nord Stream-pijpleidingen “daden van sabotage” waren. Oliebedrijven hebben onlangs ook gemeld dat er drones werden gespot rond hun platformen in Noorse wateren.

Noorwegen is de belangrijkste gasleverancier van Europa geworden sinds de leveringen uit Rusland zijn afgebouwd. Er zijn verschillende gaspijpleidingen van Noorwegen naar Europa. Experts waarschuwen dat die kwetsbaar zijn voor sabotage.