Macron en Draghi breken lans voor hervorming Maastricht-regels

“Net zoals de begrotingsregels onze reactie op de pandemie niet aan banden hebben gelegd, zo mogen ze ons voortaan ook niet verhinderen om alle noodzakelijke investeringen te realiseren”, zo stellen de Franse en Italiaanse leiders in een opiniebijdrage die donderdag verscheen op de website van The Financial Times. 

De inhoud van de boodschap komt niet als een verrassing. Frankrijk neemt op 1 januari het roterende voorzitterschap van de Europese ministerraden over en Macron had bij de presentatie van zijn programma al duidelijk gemaakt dat hij van de hervorming van de zogenaamde Maastricht-criteria een prioriteit wil maken. 

De Maastricht-regels, die in 1992 werden vastgelegd met het oog op de invoering van de euro, bepalen dat de lidstaten hun schuld moeten beperken tot 60 procent van hun bruto binnenlands product. Het begrotingstekort mag niet meer dan 3 procent bedragen, maar die discussie “voor of tegen de 3 pct” bestempelde Macron al als “voorbijgestreefd”. 

Het debat zal volgend jaar sowieso op de voorgrond treden. De Europese begrotingsregels werden aan het begin van de coronapandemie in maart 2020 in het vriesvak gestopt omdat de lidstaten gigantische uitgaven moesten doen om de economie overeind te houden. Bedoeling is echter dat de regels vanaf 2023 opnieuw geactiveerd worden. 

Intussen heeft de pandemie de schuldenberg van landen als Frankrijk (circa 115 pct) en Italië (circa 150 pct) enkel groter gemaakt. “We moeten ons schuldniveau verminderen. Daarover bestaat geen twijfel, maar we mogen niet denken dat we deze doelstelling zullen bereiken door de belastingen te verhogen of onhoudbare besparingen in de sociale uitgaven te doen”, menen Macron en Draghi. 

De twee leiders bepleiten meer manoeuvreerruimte om strategische investeringen te doen die “noodzakelijk zijn voor onze toekomst en soevereiniteit”. “De begrotingsregels zouden positief moeten staan tegenover schuld die wordt aangegaan om investeringen te financieren die onmiskenbaar ten gunste zijn van de welvaart van toekomstige generaties en de groei op lange termijn”, aldus Macron en Draghi, die argumenteren dat dit soort uitgaven net bijdragen aan de houdbaarheid van de schuld op lange termijn. 

De boodschap van Frankrijk en Italië, die vorige maand hun banden al aanhaalden in een nieuw bilateraal verdrag, is gericht aan de lidstaten die traditioneel meer gehecht zijn aan budgettaire strengheid. Het gaat dan om landen als Oostenrijk, Nederland en de Scandinavische landen, die eerder al terughoudend waren in de onderhandelingen over het coronaherstelfonds van 800 miljard euro en ook in dit debat al op de rem gingen staan. 

Maar het gaat uiteraard ook over Duitsland, waar de nieuwe bondskanselier Olaf Scholz in zijn coalitie een evenwicht moet vinden tussen de hervormingsgezinde groene flank en de budgettair striktere liberalen. Op bezoek bij Draghi beklemtoonde Scholz deze week dat de pandemie heeft aangetoond dat de huidige begrotingsregels al flexibel zijn.

Volgens het Elysée wil Macron in maart op een informele bijeenkomst van de staatshoofden en regeringsleiders “een gekwantificeerde raming van de investeringsnoden maken”. Op basis daarvan zou er dan nagedacht moeten worden over de evolutie van de concurrentieregels, de handelsregels en de begrotingsregels, “die moeten aangepast worden aan de uitdagingen van dit tijdperk”. 

Of Draghi in maart nog aan tafel zit, is niet helemaal duidelijk. Zijn naam wordt genoemd als opvolger van president Sergio Mattarella. De verkiezingen vinden in januari plaats. In Frankrijk vinden in april dan weer presidentsverkiezingen plaats.