Gokreclame wordt bijna volledig verboden, Mahdi heeft geen bezwaar tegen strengere regels voor Nationale Loterij

Gokreclame zal niet meer mogen op tv en radio, op websites en sociale media, in kranten en tijdschriften en op affiches in de straat. Dat schrijven ‘Het Nieuwsblad’, ‘Gazet van Antwerpen’ en het ‘Belang van Limburg’ en meldt zijn kabinet maandag. “De filosofie zal zijn dat enkel wie wil gokken en actief op zoek gaat naar informatie over kansspelen, in de toekomst nog gokreclame te zien zal krijgen”, zegt Van Quickenborne. “Het constante bombardement van reclame die verslaving in de hand werkt, ook bij jongeren, moet stoppen.” 

Gokreclame zal nog mogelijk zijn op websites en eigen sociale media-accounts, maar zonder mogelijkheid tot interactie en met videoboodschappen van maximaal vijf seconden, en binnen de fysieke kansspelinrichting zelf. Incidentele reclame in videoverslaggeving van sportwedstrijden en product placement in televisieprogramma’s die niet specifiek voor de Belgische markt zijn bedoeld mogen nog blijven bestaan.

Opmerkelijk: ook sportsponsoring door gokbedrijven gaat op de schop. Tegen eind 2024 moeten alle gokmerken van de voetbal- en andere sporttruitjes verdwenen zijn. Intussen mogen gokbedrijven als sportsponsor enkel reclame maken door de merknaam of het logo te gebruiken, zowel op de shirts als in de stadions. Het gebruik van reclameslogans is daar niet meer toegelaten. Ook reclamespotjes afspelen op schermen of door luidsprekers in stadions wordt verboden.

In het kader van sporttornooien mag tot 1 januari 2025 op televisie wel nog reclame gemaakt worden, maar enkel spotjes van maximaal 5 seconden, maximaal 2 per uur en minstens een kwartier voor of na de uitzending van de wedstrijd.

In het KB worden ook een aantal algemene ethische regels opgenomen waaraan de nog toegestane vormen van gokreclame moeten voldoen. Zo mag gokreclame geen gebruikmaken van natuurlijke personen of fictieve personages. Bekende persoonlijkheden zoals sporters, acteurs of influencers brengen immers een zeker positief beeld van gokken naar voren.

Het KB moet nog goedgekeurd worden door Europa en door de Raad van State, tegen eind dit jaar kan het in werking treden.

Indien er strengere regels moeten komen rond reclame voor producten van de Nationale Loterij, dan kan dat via het beheerscontract met de instelling en hoeft niet per se te worden gewacht op het nieuwe KB. Mahdi merkt daarbij op dat in het recente beheerscontract al strenge regels zijn opgenomen.

De Nationale Loterij is een overheidsbedrijf dat werkt met een beheerscontract dat door de regering is goedgekeurd. Een aanpassing daarvan is mogelijk en dat moet niet via het nieuwe KB geregeld worden.

De laatste herziening van het beheerscontract dateert van vorig jaar en geldt tot 2026. De staatssecretaris wijst erop dat de Nationale Loterij binnen dat contract strenge regels hanteert. Het gaat daarbij om een verbod op reclame die gericht is op kwetsbare groepen, het correct voorstellen van winstkansen, geen reclame naar minderjarigen, enzovoort.

Sportweddenschappen van de Nationale Loterij zullen in de toekomst onder dezelfde regels vallen als die voor private operatoren. De Nationale Loterij zal zich aanpassen aan de nieuwe regels van zodra die van toepassing zijn, luidt het.

De vergelijking tussen sportweddenschappen en krasspelen noemt de Nationale Loterij “van de pot gerukt”. Een voetbalmatch op zich is al een trigger om te wedden, zegt woordvoerster Joke Vermoere. “Welk event kan aanzetten tot het kopen van een kraslot? Bovendien is de snelheid waarmee weddenschappen gesloten kunnen worden en het bedrag dat ingezet kan worden, niet te vergelijken met een kraslot.”

De Nationale Loterij zegt zelf voor strengere regels te zijn. “Maar we zijn al zeer zelfregulerend en ethisch”, zegt Vermoere. 

Met zijn sportweddenschappen onder de merknaam ‘Scooore’ is de Nationale Loterij naamsponsor van de hoogste vrouwenvoetbalcompetitie, de ‘Scooore Super League’. In het mannenvoetbal staat loterijspel Lotto op de truitjes van onder meer Union en de naam prijkt op het voetbalstadion van Anderlecht. Lotto maakt ook reclame in het wielrennen.

Coalitiepartner MR is volledig gekant tegen het KB. “Het is een buitensporige maatregel die bijvoorbeeld de sportsector in grote moeilijkheden gaat brengen. Moet het voetbal echt kapot in ons land?”, reageert voorzitter Georges-Louis Bouchez. Lorin Parys, de CEO van de Pro League, vraagt “dringend” overleg over het nakende verbod.

Volgens Van Quickenborne zijn de zes bevoegde ministers binnen de regering het eens, maar dat geldt niet voor alle partijen binnen de regering. “Het voorstel van de minister van Justitie is een heel slecht antwoord op een echte uitdaging waarvoor al maatregelen bestaan die kunnen worden verbeterd. De MR wil meer nuance”, aldus Bouchez.

“De aandacht moet gaan naar mensen met een gokverslaving, die een kleine minderheid vertegenwoordigen. Door een gereglementeerde sector te liquideren, zullen die mensen naar platformen op het ‘dark web’ gaan, zonder enige regelgeving. Deze puriteinse visie slaat nergens op”, klinkt het. 

Vooruit-Kamerlid Joris Vandenbroucke noemt de reactie van Bouchez “geen verrassend standpunt van de spreekbuis van de voetballobby”. Hij wijst er vandaag in onze krant ook op dat er hervorming van de fiscale regels in het voetbal er nog altijd niet is.

Kamerlid Stefaan Van Hecke (Groen) staat helemaal achter de plannen. Van Hecke ijvert al jaren voor een strengere aanpak van gokreclame. Hij is dan ook tevreden dat het KB volledig in lijn ligt met zijn eerder wetsvoorstel.

Bij CD&V staat Vlaams minister van Jeugd Benjamin Dalle achter een volledig verbod op gokreclame. “Er is niets sportiefs aan gokken, we moeten er dus ook geen reclame voor maken.” Kamerlid Els Van Hoof (CD&V) merkt op dat in Italië, “een land dat sommige partijvoorzitters goed kennen, de voetbalcompetitie ook niet zonder gokreclame tenonder is gegaan.”

De PS schaart zich achter het nieuwe KB van Van Quickenborne. De Franstalige socialisten tonen zich in een beweging kritisch voor MR-voorzitter Bouchez, die met zijn partij tegen het verbod is. Ze vinden dat hij zijn rol als partijvoorzitter verwart met die als voorzitter van voetbalclub Francs Borains.

Oppositiepartij N-VA heeft “ernstige vragen” bij de plannen van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne om reclame voor gokken aan banden te leggen. “Is er overlegd met de sportsector over een haalbaar plan? Een verbod tegen 2024 realiseren, lijkt ons simpelweg onhaalbaar gezien gokreclame zodanig verstrengeld is met de voetbalwereld”, zo reageert N-VA-Kamerlid Christoph D’Haese. N-VA dringt aan op een betere bescherming van “kwetsbare spelers”.

Het verbod op gokreclame dat minister van Justitie Vincent Van Quickenborne voorbereidt, is niet goed voor consumenten. Dat zegt BAGO, een federatie van legale gokbedrijven.

Consumenten zullen door het reclameverbod het onderscheid niet meer kunnen maken tussen het legale en het illegale aanbod, zegt de sectorfederatie. Daardoor zouden spelers vaker terechtkomen op websites die geen garanties bieden op vlak van spelersbescherming. In Italië zou een totaalverbod op reclame, ingevoerd in 2019, geleid hebben tot een groei van de illegale sector met 50 procent. 

Het zint de privésector ook niet dat voor de Nationale Loterij, eigendom van de Belgische overheid, andere regels gelden. De Nationale Loterij is veruit de grootste adverteerder, luidt het. “Studies tonen nochtans aan dat geen enkel kansspel risicoloos is en dat bijvoorbeeld krasspelen een gelijkaardig risico vertonen als sportweddenschappen.” De Nationale Loterij mag als enige krasspelen verkopen.

Het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) verwelkomt het nieuwe verbod. “Dit is een positieve reflex met duidelijke en verregaande principes”, reageert VAD-directeur Katleen Peleman. “Het KB bepaalt wat voortaan nog zal mogen en dat is gelukkig erg beperkt. We hopen dat dit heel wat achterpoortjes zal sluiten”, aldus Peleman. “Als dit verbod erdoor komt, worden de kaarten volledig anders geschut, zeker wat betreft de openbare ruimte.”

Het VAD ziet het aantal gokkers de afgelopen tijd stijgen. “Jongeren hebben sterk het gevoel dat gokken iets alledaags is, iets wat we allemaal doen”, legt Peleman uit. “Gokreclame werkt dit gevoel in de hand.” Volgens de VAD-directeur zijn het vooral ook jonge mannen die zich laten meedrijven door het spel. Daarnaast is de belofte van grote winst ook zeer aantrekkelijk voor mensen met een lager inkomen, maar zij zijn net een extreem kwetsbare groep.

Peleman reageert eveneens op Bouchez, die denkt dat meer mensen naar platformen op het ‘dark web’ gaan, zonder enige regelgeving. “Ik snap niet waarom illegale sites plots een voordeel zouden krijgen”, aldus Peleman. “Legale sites hebben nog steeds meer opties om (legaal) zichtbaarheid te krijgen dan die illegale sites.”