Bijna dertig Deense mediabedrijven komen vrijdag bijeen voor hun eerste vergadering als een collectieve onderhandelingsorganisatie. Mogelijk dat de krachtenbundeling ook een inspiratiebron kan zijn voor mediabedrijven in andere landen in Europa en daarbuiten, zo klinkt het.

De samenwerking betekent onder meer dat de techbedrijven niet in staat zullen zijn om een gebruikelijk spelletje van 'verdeel en heers' te spelen, aldus Anders Krab-Johansen, de hoogste baas bij krantengroep Berlingske Media en een van de drijvende krachten achter het initiatief, tegen FT.

"Wat je in de meeste landen ziet is dat Google of Facebook bepaalde deals sluiten met één of een paar dominante mediabedrijven, dat zij de norm bepalen en dat de markt moet volgen. Wij zouden liever een collectieve onderhandelingspositie hebben, die ons een bepaald gewicht geeft in de gesprekken", aldus Krab-Johansen.

Het Deense initiatief is gebaseerd op de auteursrechtenrichtlijn van de Europese Unie, die uitgevers het recht geeft om inkomsten te eisen voor het digitaal gebruik van hun materiaal. Het is volgens de krant voor het eerst dat er in Europa een breed collectief wordt gevormd om claims in te dienen bij techbedrijven. Het enige grote Deense mediaconcern dat geen deel uitmaakt van het collectief is de uitgever van tijdschriften Egmont, wat aantoont hoe moeilijk het is iedereen op een lijn te krijgen.

Google en Facebook trekken jaarlijks honderden miljoenen dollars uit om wereldwijd voor nieuws te betalen. De financiering wordt een-op-een met uitgevers gesloten en is gekoppeld aan specifieke nieuwsproducten. Daarmee kunnen de technologieconcerns voorkomen dat systematisch auteursrechten in rekening worden gebracht voor het gebruik van fragmenten of snippers van de inhoud op hun platforms.

Frankrijk was het eerste EU-land dat de auteursrechtenrichtlijn toepaste. Daar heeft de nieuwsindustrie vorig jaar een raamovereenkomst met Google gesloten, maar de betalingsvoorwaarden apart geregeld. Door deze aanpak was er veel geheimzinnigheid over die afspraken en trad er verdeeldheid op in de mediasector. De Franse tijdschriften willen nu als collectief afzonderlijk met Google en Facebook onderhandelen.

Google zegt de wijze waarop Deense uitgevers willen onderhandelen te zullen respecteren en wil met het collectief in gesprek om tot een akkoord te komen. Facebook heeft intussen geprobeerd zijn aansprakelijkheid te beperken door hyperlinks naar nieuws die door gebruikers worden geplaatst te verwijderen.