Nucleair onderzoekscentrum ‘Den Atoom’ viert 70-jarig bestaan met 100 miljoen euro subsidies en knap kunstwerk: “We investeren nu meer dan ooit in innovatie”

Op de 70ste verjaardag is het vooruitgangsoptimisme van bij de oprichting in 1952 van het SCK CEN verre van bekoeld. “Destijds werd SCK CEN opgericht om kernenergie in België te stimuleren en het Belgische atoomtijdperk te lanceren. Vandaag de dag zijn we rots in de branding voor een brede waaier aan nucleaire domeinen”, zegt directeur-generaal Eric van Walle. “En ik ben trots dat we telkens ook nieuwe domeinen blijven aanboren en het immense potentieel van het atoom blijven ontdekken - en dat in functie van maatschappelijke noden." 

Een van de belangrijkste toepassingen daarbij is de nucleaire geneeskunde, en meer specifiek de strijd tegen kanker. “We zullen hier dan ook de komende jaren sterk op inzetten, met onze BR2-onderzoeksreactor én met nieuwe infrastructuren”, zegt Peter Baeten, die eind dit jaar aantreedt als nieuwe directeur-generaal van SCK CEN. Een tweede uitdaging die zich aandient, is de ontmanteling van de Belgische kerncentrales. “De kennis en ervaring die wij met onze BR3-drukwaterreactor opdeden, zullen we gebruiken bij de ontmanteling van de Belgische kerncentrales.”

Maar wat dan met kernenergie – de beweegreden voor de oprichting van SCK CEN 70 jaar geleden? Is dat onderzoeksdomein dan volledig afgesloten? Nee, integendeel. Terwijl het onderzoek naar Belgische kerncentrales zich op dit moment richt op de veiligheid en technische levensduur van reactoronderdelen, wil de federale regering voortaan ook investeren in onderzoek naar innovatieve, kleine, modulaire reactoren – de zogenaamde ‘small modular reactor (SMR)’. En daarvoor doet ze uiteraard een beroep op de ongeëvenaarde kennis en decennialange ervaring van SCK CEN. Het onderzoekscentrum krijgt daarvoor de komende vier jaar een budget van maar liefst 100 miljoen euro. 

“Dit moet toelaten te onderzoeken of duurzame kernenergie technisch haalbaar is. De onderzoekers van SCK CEN behoren tot de absolute wereldtop en gaan nu op zoek naar grote doorbraken op zowel technologisch vlak als op het vlak van passieve veiligheid, non-proliferatie, minimalisatie van langlevend afval als economische haalbaarheid”, zegt minister van Energie Tinne Van der Straeten. De SMR’s gebruiken namelijk geen water, maar een vloeibaar metaal als koelmiddel. Daardoor wordt de nucleaire brandstof efficiënter opgebrand en blijft er op het einde van de rit minder kernafval over. 

Dankzij het baanbrekende onderzoek van SCK CEN de afgelopen 70 jaar heeft België daarin ook een bevoorrechte positie. Toch blijven nationale en internationale partnerschappen cruciaal om de innovatieve SMR’s te realiseren. SCK CEN kijkt echter hoopvol naar de toekomst en liet daarom ook een groot, stalen kunstwerk maken om de site te verfraaien. Het herinnert er voortaan de meer dan 850 medewerkers aan hun bijzondere bijdragen aan de maatschappij. Het kunstwerk is volledig geel gekleurd, als een teken van positiviteit en hoop, en moet de onderzoekers inspireren om te blijven innoveren.