VN-klimaatpanel: “Opwarming aarde beperken tot 1,5 graden haalbaar, maar we moeten nú handelen”

De uitstoot van broeikasgassen is het afgelopen decennium verder toegenomen, al is het groeitempo wel afgevlakt. Het is cruciaal om de aarde niet meer te laten opwarmen dan 1,5 graden Celsius vergeleken met de gemiddelde temperatuur vóór de industrialisatie, benadrukt het IPCC. “Aanvullend en direct ingevoerd” klimaatbeleid is nodig, zeggen de wetenschappers. Bij ongewijzigd beleid zal de aarde in het jaar 2100 ongeveer 3,2 graden warmer zijn.

Om klimaatdoelen te halen is mondiale samenwerking nodig, zegt het IPCC. Wereldwijde verdragen, zoals het Klimaatakkoord in Parijs, zijn belangrijke middelen om nationaal tot meer klimaatbeleid te komen. De wetenschappers adviseren om zo min mogelijk “afgezwakte compromissen” te sluiten en om belangrijke groepen zoals jongeren en lokale gemeenschappen te betrekken bij het klimaatbeleid.

Uiteindelijk is het de bedoeling dat de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen naar ‘netto nul’ gaat. Alle uitstoot die dan nog plaatsvindt, moet worden opgevangen door bijvoorbeeld bomen of technologische toepassingen, zoals filters die CO2 opvangen. Het verminderen van de uitstoot is noodzakelijk in alle sectoren, benadrukken de klimaatwetenschappers. Dat geldt dus ook voor de landbouw en de industrie, waar het IPCC de overgang naar klimaatneutraliteit “uitdagend maar mogelijk” noemt.

De wetenschappers benadrukken dat het belangrijk is om fossiele brandstoffen te vervangen door hernieuwbare energie. Zo kunnen biobrandstoffen en groene waterstof op korte termijn een belangrijk alternatief zijn voor olie, gas en steenkool. Mogelijk wordt het “onvermijdelijk” om voor het halen van de klimaatdoelen te vertrouwen op technologische oplossingen, schrijven de wetenschappers. Ze doelen dan bijvoorbeeld op middelen om CO2 af te vangen en op te slaan.

De kosten van de noodzakelijke verduurzaming vallen relatief gezien mee, stellen de wetenschappers in hun jongste rapport. “Het economische voordeel van het beperken van de opwarming van de aarde tot maximaal 2 graden Celsius is groter dan wat het zou kosten als de aarde meer opwarmt.”

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres, haalt in een reactie hard uit naar de politieke wereld en het bedrijfsleven. “Dit dossier is een schande, een catalogus van lege beloftes die ons duidelijk op koers zetten naar een onleefbare wereld”, zegt hij.

Regeringen en bedrijven “verstikken onze planeet” met hun hoge uitstoot van broeikasgassen, aldus Guterres. “Klimaatactivisten worden soms afgeschilderd als gevaarlijke radicalen, maar de echt gevaarlijke radicalen zijn de landen die de productie van fossiele brandstoffen verhogen. Investeren in infrastructuur voor fossiele brandstoffen, is morele en economische krankzinnigheid.” Ook dat sommige regeringen en bedrijven wel vooruitgang beloven maar die niet uitvoeren, frustreert de topman van de VN. “Ze zijn aan het liegen.”

Guterres benadrukt dat het nieuwe IPCC-rapport “haalbare en financieel gezonde” maatregelen naar voren schuift om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius. Hij roept de wereldbevolking ook op om zelf actie te ondernemen. “Eis dat hernieuwbare energie nu wordt ingevoerd, snel en op grote schaal.”

Het rapport is alarmerend, maar toont ook aan dat “het nog steeds mogelijk is de loop der dingen te veranderen, door alle hefbomen van een koolstofarme economie te activeren en onze productie- en consumptiemodellen te herdenken”, zo meldt  de federale minister van Klimaat Zakia Khattabi (Ecolo) in een reactie. “We weten dat voor nietsdoen een hoge prijs wordt betaald, niet enkel in economische termen, maar ook op het vlak van mensenlevens.”

We moeten “sneller en verder” gaan, zo luidt de conclusie van de minister. Daarbij is het in een eerste fase van cruciaal belang “om de doelstelling voor 2030 te halen, namelijk een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 45 procent op mondiaal niveau”. Voor de EU houdt dit in dat de 27 lidstaten tegen 2030 de uitstoot met 55 procent verminderen ten opzichte van 1990.

De uitstoot van broeikasgassen met de helft verminderen, veronderstelt “een geleidelijke afschaffing van al het gebruik van fossiele brandstoffen, maar ook een hervorming van de energie-, industrie- en transportsystemen, de steden, de gebouwen,...”, zegt Khattabi. “Het is ambitieus, maar mogelijk.” 

LEES OOK: 

Van 20 °C naar sneeuw: onze wetenschapsexpert legt uit waar aprilse grillen vandaan komen (+)

Herbekijk ook: Wat kan je winnen met een lage thermostaat?