Het debat: hebben we kerncentrales nodig om het klimaat te redden?

Lodewijks merkt op dat in het klimaatdebat er een grote focus ligt op de CO2-uitstoot bij elektriciteitsproductie. “Dit is jammer, want de energiesector is slechts verantwoordelijk voor ongeveer 21% van de Belgische CO2-emissie”, zegt hij. “De verwarmingssector, transport en industrie zijn samen de grootste vervuilers. Om het klimaat te redden, moeten we ons meer op deze sectoren richten.”

Dit terzijde merkt de expert op dat bij de discussie over het al dan niet bouwen van nieuwe gascentrales vergeten wordt dat de CO2-uitstoot binnen Europa onveranderd blijft. “Kerncentrales hebben geen CO2-uitstoot en zijn dus ‘schoner’ dan gascentrales die wel een emissie hebben. Maar men vergeet dat ons land onder het Europese Emissiehandelssysteem (ETS) valt. Dit wil zeggen dat er voor de CO2-emissie op Europees niveau een plafond werd ingesteld. Als je als land bijvoorbeeld een gascentrale wil bouwen, dan moet de elektriciteitsproducent voor elke ton CO2 uitstoot één emissierecht kopen. Omdat het totaal aantal beschikbare emissierechten beperkt is, mogen installaties deze rechten onder elkaar verhandelen. Hierdoor gaan minder efficiënte, vervuilende centrales minder produceren of net sluiten. Onrechtstreeks betaalt een nieuwe gascentrale in ons land dus voor emissiereducties in een andere installatie. Uiteindelijk blijft het eindtotaal van de CO2-uitstoot dus hetzelfde binnen Europa.”

Wat nu de beste manier is om milieuvriendelijke energie op te wekken? “Een combinatie van hernieuwbare energie en gascentrales komt uit onze studies als de beste oplossing”, besluit Lodewijks. “Zo zijn we flexibel, vergroten we onze CO2-uitstoot niet en blijven we budgettair binnen de perken. Het bouwen van een nieuwe kerncentrale is overigens peperduur.”

Boudry is er zeker van: zonder kerncentrales kunnen we het klimaat niet redden. Althans, in combinatie met andere maatregelen en technologieën. Want om het klimaat te redden moeten we verder kijken dan de CO2-uitstoot van onze energieproductie alleen. “Maar de bijdrage van kerncentrales kan gigantisch zijn”, benadrukt hij. “Ze leveren enorme hoeveelheden betrouwbare, veilige en goedkope energie. En bovenal: ze stoten geen gram CO2 uit. Gascentrales daarentegen hebben een grote CO2-uitstoot.”

Of hernieuwbare energie dan geen oplossing kan bieden? Daar heeft Boudry zijn twijfels over. “Waar gaan we de energie vandaan halen als er geen zon schijnt op zonnepanelen of er geen wind waait in de wieken van de windmolens? Met batterijen lukt dat helaas niet. Nu onderzoekers van de KU Leuven erin geslaagd zijn om een speciaal zonnepaneel te ontwikkelen dat waterstofgas maakt uit het vocht in de lucht, wordt hernieuwbare energie wel veelbelovender. Waterstofgas kan energie opslaan, waardoor we ze dus eender wanneer kunnen gebruiken.”

Ook haalt hij aan dat thorium in de toekomst een oplossing kan zijn voor het energievraagstuk. “Dat is ook een vorm van kernenergie, maar thorium is veiliger dan uranium én het produceert geen kernafval. Al moeten we nog even wachten op deze schone vorm van kernenergie. Momenteel is het slechts een groene toekomstbelofte. Maar hetzelfde geldt natuurlijk voor waterstof. We moeten alle pisten openhouden.”

Over het Europese Emissiehandelssysteem (ETS) heeft de filosoof zo zijn bedenkingen. “Tegenstanders van kernenergie zeggen dat het niet erg is dat wij gascentrales bijbouwen, want de uitstoot valt onder de Europese ETS. Ze zullen elders dan wel wat minder uitstoten. Maar dat is een kromme logica. Als iedereen zo redeneert, staan we nergens. Wij moeten het lokaal bekijken: nieuwe gascentrales zullen tonnen CO2 de lucht in pompen. Kerncentrales stoten niets uit. Dat is toch zonneklaar?”

“Ons geld verspillen aan levensduurverlenging van twee oude kerncentrales of aan overbodige nieuwe gascentrales dreigt niet alleen veel te kosten, het zet ons ook vast in het verleden. Volop investeren in innovatie met bestaande gascentrales als back-up, kost minder en opent de weg naar een betaalbaar en duurzaam energiesysteem.” 

Volgens Vande Putte moet de overheid dan ook vasthouden aan de kernuitstap in 2025. “Zo neemt België het risico op een kernongeval weg en zadelt het de komende generaties niet langer op met meer kernafval. Het opbergen van dit nucleaire afval is trouwens een bijkomende kost waar niet over gesproken wordt.”