Braziliaanse president Bolsonaro staat toch open voor buitenlandse hulp om Amazonebranden te blussen

De Peruviaanse president Martin Vizcarra en zijn Colombiaanse collega Ivan Duque “zijn overeengekomen om alle staats- en regeringsleiders in het Amazonegebied samen te roepen voor een spoedbijeenkomst op zes september in Leticia en er de krachten om het Amazonewoud te beschermen te bundelen”, staat te lezen in een verklaring die na een ontmoeting tussen beide presidenten werd verspreid.

De stad Leticia, in het uiterste zuiden van Colombia, ligt pal in het Amazonewoud en aan de grens met Brazilië en Peru.

Peru en Colombia willen op de bijeenkomst “een pact” afsluiten dat, met respect voor de soevereiniteit van alle staten, aan de ene kant de instandhouding van het Amazonegebied moet verzekeren, en aan de andere kant streeft naar een duurzame ontwikkeling en exploitatie voor de gemeenschappen die in het gebied leven.

“Het Amazonegebied is ons patrimonium en valt onder onze soevereiniteit, (maar) het is ook een long die de hele wereld ten goede komt”, verklaarde de Colombiaanse president Ivan Duque. Zijn Peruviaanse collega zei dat ook moet worden gepraat over een langetermijnplan om ontbossing te voorkomen. Hij wil meer dan beleid dat alleen is bedoeld als reactie op het “noodgeval waar omliggende landen door deze branden mee kampen”.

Het Amazonegebied wordt momenteel geteisterd door hevige bosbranden en vormt daarmee de kern van een milieucrisis en van diplomatieke spanningen tussen Brazilië en verschillende Europese landen, Frankrijk op kop. 

Inmiddels zegt Brazilië toch open te staan voor financiële hulp van buitenaf bij het bestrijden van de bosbranden. “Essentieel is dat het geld, eenmaal in Brazilië, geen gevolgen heeft voor de Braziliaanse soevereiniteit en dat het beheer van de fondsen onder onze verantwoordelijkheid gebeurt”, zegt een regeringswoordvoerder.

Een dag eerder had de kabinetchef van president Jair Bolsonaro nog bekendgemaakt dat het land de 20 miljoen dollar aan noodhulp van de G7 voor de bestrijding van de bosbranden weigerde. Het aanbod van de G7 kwam er op aandringen van de Franse president Emmanuel Macron, die de voorbije dagen zwaar in botsing was geraakt met Bolsonaro. Zo pikte Bolsonaro het niet dat de Franse diplomatie de bosbranden in het Amazonewoud tot prioriteit van de G7-top had gemaakt en zware druk had uitgeoefend op Brazilië om meer te doen om het Amazonegebied te beschermen. 

De gouverneurs van het Amazonegebied vrezen internationale economische sancties en zware imagoschade wegens de verwoestende bosbranden en het geweigerde hulpaanbod van de G7-staten. “Als Brazilië zich internationaal isoleert, stelt het zich bloot aan ernstige handelssancties tegen onze producenten”, zei de regeringsleider van de staat Maranhão, Flávio Dino, bij ontmoeting van de gouverneurs met Bolsonaro.

Maar volgens woordvoerder Rego Barros staat Brazilië niet lijnrecht tegenover Frankrijk. De verklaring lijkt te impliceren dat Bolsonaro zijn eerdere eis heeft laten vallen dat Macron eerst zijn ‘beledigingen’ moet terugnemen. “Het essentiële punt is dat dit geld, bij binnenkomst in Brazilië, onder controle van het Braziliaanse volk valt”, zei Barros.

In feite geldt Bolsonaro als bondgenoot van de landbouwindustrie. Maar verschillende Europese landen zijn nu op de rem gaan staan voor de goedkeuring van het handelsakkoord tussen de EU en Mercosur. Daarom maken de landbouwers zich intussen ook zorgen over hun export van rundvlees en soja.

Bolsonaro krijgt van de gouverneurs ook kritiek voor zijn omstreden uitlatingen over lokale ngo’s. De president zei dat ngo’s mogelijk de bosbranden zelf hebben aangestoken, om meer middelen binnen te halen en zijn regering in diskrediet te brengen. “Ik ben niet iemand die de ngo’s gaat zwartmaken”, zei gouverneur Dino. “Dat is een vergissing, want de internationale en Braziliaanse ngo’s werken zeer ernstig.”

Zo’n zestig procent van het Amazonewoud ligt op het grondgebied van Brazilië, maar ook Colombia, Peru, Bolivia, Venezuela, Guyana, Frans-Guyana, Suriname en Ecuador herbergen delen van het bosgebied.