In drie jaar van de allerslechtste naar de allerbeste in de NBA: hoe de Phoenix Suns als een feniks uit hun assen herrezen

60 zeges, 14 nederlagen. Een waanzinnig winstpercentage van 81%. Het maakt van de Phoenix Suns met voorsprong de beste ploeg in de NBA. Bovendien zijn ze op weg naar hun beste seizoen ooit. Nog twee keer winnen en ze verbreken hun vorige record van 62 zeges. Met nog acht wedstrijden op het programma, en de vorm waarin ze verkeren, moet dat zeker lukken. In 54 jaar deden de Phoenix Suns het nog nooit zó goed. 

Wie had dat ooit kunnen denken, drie jaar geleden? Ze wonnen toen amper 19 wedstrijden en verloren er 63. Aller- en allerlaatste in het Westen. Op een na laatste in de gehele NBA - enkel de New York Knicks deden nog slechter.

Amper drie jaar later prijkt Phoenix al een heel seizoen eenzaam aan de top van het klassement. Met dank aan drie ingrediënten: uitstekende keuzes in de draft, een nieuwe coach en een oude leider.

Het begon allemaal in 2018. Toen nog andere tijden in Phoenix. Amper 3 van de 24 toenmalige spelers blijven vandaag nog over. En laat die drie nu net dé bouwstenen van het huidige succes zijn. Devin Booker, DeAndre Ayton en Mikal Bridges. Naar het voorbeeld van de Golden State Warriors, met Curry, Thompson en Green, haalden ook de Phoenix Suns hun drie sterren uit de draft. Hét bewijs dat je geen grote ruildeals of vrije spelers moet binnenhengelen om successen te boeken.

In 2018 kregen de Suns, wegens hun seizoenen in de krochten van de competitie, de allereerste ‘pick’ in de draft. Het principe van zo’n draft is simpel: de slechtste ploegen mogen als eerste kiezen uit een lichting nieuwe en talentvolle spelers. Opties genoeg voor de Suns: Luka Doncic, Trae Young, Collin Sexton, Jaren Jackson Jr. en… ‘big man’ DeAndre Ayton. De Suns kozen laatstgenoemde. Ondanks dat sterren als Doncic en Young op het bord bleven, kan je Ayton onmogelijk een slechte keuze noemen. Net zoals je de Houston Rockets het onmogelijk kan kwalijk nemen dat ze in 1984 Hakeem Olajuwon boven Michael Jordan kozen. De Suns kregen gelijk. Aytons gemiddeldes schommelen al vier seizoenen rond de 15 punten en 10 rebounds. Hij groeide binnen no-time uit tot het ankerpunt van Phoenix. 

Via via belandde in diezelfde draft ook Mikal Bridges in Phoenix. Hij is vandaag de lijm die de hele ploeg bij elkaar houdt. De 25-jarige small forward is alles wat je van een speler wenst. Hoge intensiteit, atletisch, goed driepuntshot met 37,5% en een beenharde verdediger. 

In 2015 selecteerden de Suns ook al Devin Booker. De shooting guard was meteen een schot in de roos. Met momenten lijkt hij de offensieve reïncarnatie van Kobe Bryant. Dag op dag vijf jaar geleden scoorde Booker 70 punten tegen de Boston Celtics. Hij is een dodelijke scorer. Vandaag, met 26,3 punten per wedstrijd en 49 gisterennacht, meer dan ooit. 

Booker, Bridges en Ayton. Er was weer wat om op te bouwen. Maar dat ging minder vlot dan gedacht. Een absolute dieptepunt volgde in het daaropvolgende seizoen: 19 zeges, 63 nederlagen. Sinds 1969 hun slechtste seizoen ooit. Er moest iets veranderen, en dat gebeurde ook. Coach Igor Kokoskov mocht na zijn eerste jaar als hoofdcoach alweer beschikken. In de plaats kwam Monty Williams, die na omzwervingen in Portland, New Orleans, Oklahoma en Philadelphia, klaar was om de Suns naar een hoger niveau te tillen.

Hij had er amper 73 wedstrijden voor nodig. Met ups, maar vooral veel downs. Net voor de coronacrisis uitbrak, en het NBA-seizoen werd opgeschort, hadden de Suns 26 wedstrijden gewonnen en 39 verloren. Niet top, maar beter dan het seizoen ervoor. 

In augustus 2020 veranderde alles. De coronapandemie had nog steeds de hele wereld in zijn greep: land na land kondigde lockdown na lockdown af. Maar basketbal moest blijven doorgaan. De NBA huurde Disney World in Orlando af, isoleerde, ontsmette en creëerde een coronavrij basketbalwalhalla. De bubbel was geboren. En bleek een redding voor de Phoenix Suns. 

Ze hadden toen nog een waterkansje om de play-offs te halen, maar moesten daarvoor élk van hun acht wedstrijden in de bubbel winnen plus hopen op nederlagen bij concurrenten Memphis en Portland. De Suns deden wat ze moesten doen: 8 zeges, 0 nederlagen. Maar kwamen nét te kort. Voor het negende jaar op rij geen play-offs. 

Al mochten ze met opgeheven hoofd Disney World verlaten. Die bubbelperiode betekende een mentale klik. Het geloof in eigen kunnen was weer helemaal terug.

Zéker met de aantrekking van Chris Paul enkele maanden later. De Oklahoma City Thunder lieten hun point guard maar al te graag vertrekken. CP3 was er desnoods al 35 en leek zijn beste jaren achter de rug te hebben. Niks was minder waar. Met Paul op het parket en coach Williams erlangs transformeerden de Suns in een ware grootmacht. Op zijn 36ste verdeelt en heerst Chris Paul nog altijd het spel als een ‘Point God’. Met 10,7 assists per wedstrijd leidt hij ook dit jaar de NBA in meeste beslissende passes. Leeftijd is slechts een nummer. 

2021 betekende het jaar van de wederopstanding voor de Suns. Na 72 wedstrijden stond Phoenix plots tweede in de Western Conference, en bij uitbreiding in de hele NBA. 

In 2019 nog laatste in het Westen, in 2020 nét niet de play-offs gehaald, in 2021 tweede in de hele NBA. Een evolutie om U tegen te zeggen. 

Voor het eerst in tien jaar mochten de Suns in 2021 nog eens deelnemen aan het naseizoen. En ze kwamen er niet om de kat uit de boom te kijken, wel om te winnen. De Lakers, Nuggets en Clippers zullen dat geweten hebben. Enkel de Bucks van Giannis Antetokounmpo bleken in de finale te sterk.

Met praktisch dezelfde ploeg als vorige seizoen willen ze nu die finalekater doorspoelen. Niemand van betekenis vertrok, niemand van écht grote waarde kwam erbij. Never change a winning team. Het is exact wat de Suns deden. Ze leggen al hun vertrouwen in ‘the big four’: Devin Booker, Chris Paul, DeAndre Ayton en Mikal Bridges.

Plichtsbewuste rolspelers in Cam Johnson, JaVale McGee, Jae Crowder en Cam Payton maken het team helemaal af. 

Coach Monty Williams mag zijn handjes kussen. Hij wil ongetwijfeld maar één ding met zijn oude garde: beter doen dan vorig seizoen. Daarvoor is hij alvast goed op weg. Zijn Suns spelen de NBA aan flarden. Nu moet een titel volgen.

Hopelijk heeft Monty al een antwoord gevonden op een zekere Giannis Antetokounmpo.