Normaal muteert een coronavirus langzaam maar zeker, in een tempo van twee varianten per maand. De Britse variant B.1.1.7 had echter 23 mutaties die niet voorkwamen bij het nieuwe coronavirus toen dat voor het eerst in China werd ontdekt en ontcijferd. Zeventien daarvan hadden zich tegelijk ontwikkeld, al snel na de afwijking van de meest recente voorganger.

De enige geloofwaardige hypothese voor experten is dat het virus iemand met een zwak immuunsysteem besmette en zich in dat verzwakte lichaam maandenlang kon aanpassen en ontwikkelen, om dan over te springen op anderen. “Dat lijkt de meest waarschijnlijke verklaring”, bevestigt Ravindra Gupta, viroloog aan de universiteit van Cambridge, in de New York Times. Uit andere studies bleek al dat het nieuwe coronavirus tot meer dan acht maanden in het lichaam van patiënten met een zwak immuunsysteem kan blijven hangen.

Dit zou gevolgen hebben voor de vaccinatiecampagnes, zeker in landen die er nog niet mee begonnen zijn. Volgens viroloog Adam Lauring van de universiteit van Michigan moet er dan voorrang gegeven worden aan mensen met een verzwakte immuniteit, zoals kankerpatiënten, maar ook diabetici of mensen met reumatoïde artritis. Dit om te vermijden dat hun lichamen een broeinest van gevaarlijkere mutanten zouden worden.

Het probleem daarbij is wel dat net hun zwakke immuniteitsreactie op het coronavirus er verantwoordelijk kan voor zijn dat ook vaccins bij hen niet goed zullen aanslaan. En dan dringt een bijkomende behandeling met cocktails van monoklonale antilichamen zich op, legt Lauring uit. De professor is het meest bezorgd om mensen met bloedkankers zoals leukemie en minder om patiënten met reumatoïde artritis die immunosuppressieve medicatie nemen, waardoor de werking van hun immuniteit onderdrukt wordt. Lauring voegt eraan toe dat het fenomeen van langdurige besmettelijke patiënten niet nieuw is in de wetenschap. Zo stak een Brit maar liefst 28 jaar lang anderen aan met het poliovirus. “Maar zoals bij alles met Covid, hebben we er nu mee te maken op grote schaal.”

De experten benadrukken dat er niet met de vinger moet worden gewezen naar mensen met een slecht werken immuunsysteem, maar dat we de kans dat ze besmet raken zo laag mogelijk moeten houden, door ze te vaccineren, door mondmaskers te dragen en door afstand te houden.