Gewoon hoogleraar Hans De Witte doorprikt de mythe van ‘Blue Monday’

Professor De Witte windt er geen doekjes om. “Laat me duidelijk zijn, de idee dat er een dag zou bestaan waarop mensen het vaakst down zijn is volslagen onzin.” Om nu te zeggen dat De Witte er zijn levensdoel van heeft gemaakt de mythe van Blue Monday uit de wereld te helpen gaat wat ver. Wel wil hij mensen aansporen kritisch te zijn tegenover dit soort pseudowetenschap. Alhoewel Blue Monday met wetenschap weinig tot niets te maken heeft. “De term werd gelanceerd door een of andere toffe in de marketingwereld om daarmee een product of een idee te lanceren. Wie er ooit mee begonnen is, is onduidelijk, maar de idee sloeg meteen aan.”

Hoe verklaart de professor het succes? “Het klinkt aannemelijk. Er wordt van uitgegaan dat mensen per definitie tegen hun zin gaan werken. Dus wanneer zal het welzijn het hoogste zijn? Op het einde van de werkweek. Maar werken is een ambivalent iets. Enerzijds kost het moeite om te gaan werken, en put het ons uit. Anderzijds heeft het ook een positieve kant: gaan werken betekent een zinvolle bijdrage leveren aan de maatschappij. Vanuit dat perspectief gezien zou het logischer zijn dat ons welzijn net op maandag het hoogst is: want dan is ons energiepeil na een ontspannend weekend het hoogst, en heerst het gevoel dat we zinvol kunnen bijdragen.” Ook die assumptie klopt dus voor alle duidelijkheid niet. “Want elke dag verschilt. Als ik op een bepaalde dag van de week meer te doen heb zal mijn vermoeidheid hoger zijn. Net zoals sommige dagen nu eenmaal interessantere taken te bieden hebben dan andere. Je kan dus een dag van de week niet linken aan het algemeen gevoel van welbevinden.” 

“Het tweede element dat meespeelt is de seizoenenfluctuatie”, gaat De Witte verder. En daar zit wel een kern van waarheid in. “Uit gegevens blijkt dat zonlicht wel degelijk een invloed heeft op onze gemoedstoestand. Tijdens de winter zien we meer consultaties voor depressies. Dat heeft alles te maken met de hoeveelheid licht.” Hoe donkerder de maand, hoe lager dus het welbevinden. “Maar om beide opvattingen dan zomaar te combineren tot de mythe dat er zoiets bestaat als een ‘Blue Monday’ gaat veel te ver.” 

_{Lees verder onder de foto}

Hoe zou de professor dan te werk gaan om het fenomeen uit de wereld te helpen? “Academisch gezien zou een onderzoek dan systematisch moeten nagaan hoe we ons elke dag van het jaar voelen. Dan kan je zien of er zich bepaalde hoogtes of laagtes voordoen. Dat onderzoek bestaat. En nee: die uitschieters zien we daar niet.” Toch volhardt de mythe. “We leven in een tijd waarin we meer weten dan ooit. Nog nooit werd er zoveel wetenschappelijk onderzoek verricht. Anderzijds werd er ook nog nooit zoveel onzin verspreid. Op sociale media kan iedereen roepen wat hij wil zonder enige vorm van verificatie. En wie zich op voorhand al bij een bepaalde strekking heeft aangesloten zal altijd gelijkgezinde stemmen vinden.” 

Ondanks het koppige voortbestaan van de mythe, en de grauwe weersomstandigheden buiten, blijft De Witte goedgeluimd. “Ik voel me vandaag niet anders dan anders vrees ik,” lacht hij. Welke raad kan hij de slachtoffers van de hardnekkige marketingstunt geven? “Stel dat je je in een winterdip bevindt, probeer je dan bezig te houden met taken waarin je jezelf ontplooien. Meer taken die uw batterij opladen, en minder die ze doen aflopen. Helaas heeft niet iedereen die luxe. Investeer daarnaast in leuke dingen buiten uw werk. Sociale contacten doen wonderen.” Of geniet van een streep muziek, zoals de professor bij tijd en wijl doet. “Ik ben geen grote New Order-fan, maar dat nummer kan ik zeker smaken. Blij dat Blue Monday dan toch iets goeds heeft voortgebracht.”