DOVO haalt 253 ton oorlogsmunitie op

De 300 hectare grote site in de Schaapbaliedreef in Poelkapelle is, net zoals elk militair kwartier, sterk beveiligd. We dienen onze paspoorten af te geven en de nodige controle en beveiliging te doorlopen. Met heel wat opgeslagen munitie, klaar voor gecontroleerde vernietiging, is dat geen overbodige luxe. Dagelijks rijden voertuigen van DOVO binnen met gevonden munitie, bijna uitsluitend uit de Eerste Wereldoorlog.


"Op de vindplaats worden al een eerste risicoanalyse en screening gemaakt. In de meeste gevallen zijn de obussen vatbaar voor transport en is het aangewezen ze in onze installaties te behandelen, omwille van mogelijk toxische inhoud. In de kazerne reinigen we de binnengebrachte munitie en is er een eerste selectie op basis van een mogelijke toxische of niet-toxische inhoud. Ongeveer twaalf procent van de behandelde munitie bevat een toxische lading, zoals yperiet (blaartrekkende agentia), fosgeen (stikagentia) of braakagentia", zegt Daan Verfaillie, adjudant-majoor in de kazerne.


"Bij sommige springtuigen zien we meteen om welk kaliber het gaat, geholpen door een enorm archief van jaren ver. Conventionele munitie wordt in een kist gestopt en in een diepe put tot ontploffing gebracht, tussen maart en oktober, wanneer de terreinen minder drassig zijn. Als we niet zeker zijn over eventuele toxische inhoud, halen we de projectielen door de RX-scan. Een laatste stap is de neutronenanalyse. Uiteindelijk wordt de toxische munitie vernietigd in onze installaties", zegt Verfaillie. De nieuwste detonatiekamer voor chemische munitie met vloeibare inhoud draait sinds april 2017 op volle toeren. "Het is de bedoeling om de komende jaren de opgestapelde voorraad aan toxische munitie weggewerkt te krijgen." Vliegtuigbommen uit WO II worden in de verantwoordelijkheidszone van Poelkapelle slechts een paar keer per jaar opgegraven. Vorig jaar ging het maar om drie gevonden exemplaren.

"Maar ze halen veel vaker de media, omdat de impact op de maatschappij veel groter is. De hoeveelheid springstof is veel groter, het ontstekingsmechanisme gevoeliger en de technologie stond al 40 jaar verder. Dergelijke bommen worden ter plaatse geneutraliseerd. De vliegtuigbommen kwamen vooral neer rond de steden en strategische plaatsen, waar de bevolkingsdichtheid hoog is. Daar komt dan, zoals in Kortrijk of Veurne dit jaar, een grootschalige evacuatie aan te pas. Wij berekenen de risico's, maar de lokale overheden beslissen", aldus Verfaillie.


Gevaar lijkt inherent aan het beroep van een ontmijner. "Door een lange en doorgedreven opleiding, gevolgd door een jarenlange stage, kunnen onze mensen goed de situatie evalueren en juiste beslissingen nemen. Uiteraard zijn er risico's, zoals kleinere incidenten met brandende munitie in onze kazerne. Maar het kan erger, zoals een dodelijk ongeval in de kazerne in het Limburgse Helchteren in 2012 door een steekvlam. Onze mensen zijn zich bewust van de gevaren en schenken veel aandacht aan veiligheid en preventie."

Landbouwers en aannemers kijken nog maar weinig op als ze een obus vinden. "Maar naast het evidente ontploffingsgevaar kan je brandwonden oplopen door lekkend yperiet. Dat is niet zichtbaar en de brandwonden beginnen zich pas uren na contact te manifesteren. Oude munitie is veel gevaarlijker dan je zou denken." Van de 253 ton opgegraven explosieven in België in 2017 nam Poelkapelle er liefst 220 voor zijn rekening. "Niet verwonderlijk als je weet dat hier aan de frontlinie vier jaar lang over en weer is geschoten. Bij de voorbereiding van de 3de Slag bij Ieper (in juli-november 1917, red.) werden bijvoorbeeld 4,2 miljoen projectielen afgevuurd. Dat zegt iets over de aantallen in onze ondergrond. De bodem duwt steeds munitie naar boven en infrastructuurwerken zullen de komende jaren wellicht nog veel meer prijs geven. Het is een huzarenwerk, aangezien er nog een ongekende grote hoeveelheid projectielen in de grond zit. Prognoses stellen dat het aantal ton aan opgegraven munitie de volgende decennia constant zal blijven. Interventies van DOVO zullen nog lang noodzakelijk zijn", aldus adjudant-majoor Daan Verfaillie.