Het in 1888 geopende Sint-Jan aan de Meensesteenweg is de oudste begraafplaats van Kortrijk: 75.000 vierkante meter groot en met 6.000 graven. Nu 2.700 van die graven als waardevol in een inventaris zijn opgenomen, is de volgende stap de opmaak van een beheerplan. “Om na te gaan hoe we het funerair erfgoed kunnen behouden en versterken, want Sint-Jan is een historische schatkist die nog te onbekend is”, zegt burgemeester Ruth Vandenberghe (Team Burgemeester).

Om een beheerplan op te maken, wordt begin 2022 een studiebureau aangesteld. Herstel en onderhoud van waardevolle graftekens zal zeker bekeken worden. Met de optie om peter te kunnen worden van een grafteken en zo het onderhoud op zich te nemen. Ook het hergebruik van waardevolle graftekens op niet verlengde concessies wordt bekeken. Er is meer. Zo worden de kinderbegraafplaats en sterrenweide voor levenloos geboren kindjes heringericht, door het te vergroenen en kleine zit- en speelelementen toe te voegen, zodat het een plek voor beleving, bezinning en ontmoeting wordt. 

De stad werkt hiervoor samen met deskundigen van Berrefonds, de vzw die in de Lange-Brugstraat het Koesterhuis openhoudt, en psychiater Uus Knops, initiatiefneemsters van het Onument op de begraafplaats Hoog Kortrijk.

Het beheerplan is tegen de herfst van 2022 klaar. Op basis daarvan zal de stad aan Erfgoed Vlaanderen de bescherming van begraafplaats Sint-Jan aanvragen. Wie info, documentatie of foto’s over Sint-Jan of specifieke graven heeft, kan die naar info@annemiehavermans.org mailen. “We vullen ons archief- en veldonderzoek ook nog met mondelinge getuigenissen aan. Het resultaat van de studie schrijven we neer en illustreren we met foto’s en tekeningen, zodat het publiek het later zeker kan consulteren”, zegt Anne-Mie Havermans.

“We bestudeerden stedenbouwkundige, landschappelijke, historische en bouwkundige elementen. We brachten architectuur, beeldhouwkunst, symboliek en kalligrafie, portretfotografie of het ambacht van steenbewerking in kaart. Ook ecologische aspecten zoals de aanwezigheid van monumentbomen, korstmossen of vleermuizen ontsnapten niet aan onze aandacht”, vult Ann Voets aan.

En zo worden alle geheimen van de begraafplaats stilaan ontrafeld. Sint-Jan is bijvoorbeeld de laatste rustplaats van bekende industriëlen als De Kien, Steverlynck en De Coene of politici zoals Reynaert en Liebaert. Zo staat het graf van broeder Isidoor er nog, maar zijn lichaam is naar de Sint-Antoniuskerk gebracht. Er liggen ook soldaten uit het Britse Gemenebest, die sneuvelden in de Eerste Wereldoorlog. Bekende beeldhouwers zoals Jules Lagae, Ernest Salu, Antoon Van Parys en Godfroid Devreese lieten er prachtige werken na. Beeldhouwer Alfons Noseda voorzag zelfs de beelden voor zijn eigen graf.

Ook een monumentaal graf is Troost, een levensgrote troostende vrouwfiguur op de drempel van een deur. Rond 1930 gemaakt door beeldhouwer Domien Ingels. Voor Everaert, die toen een bekend ijsfabrikant was aan de Dam in Kortrijk.