In kamp Al-Hol in het noordoosten van Syrië verblijven zo’n 70.000 mensen. Het gaat om slachtoffers van IS die voor de terreurgroep op de vlucht zijn, maar er verblijven ook IS-vrouwen samen met hun kinderen. De leefomstandigheden in Al Hol zijn op z’n minst schrijnend te noemen. Er is geen onderwijs, hulporganisaties komen moeilijk aan de bak door de onveilige situatie en de gezondheidszorg is minimaal.

De Britse journalist Mark Stone van Sky News kreeg toelating om het kamp - dat gerund wordt door ‘Syrian Democratic Forces’ (SDF) onder leiding van de Koerden - te bezoeken. Dat gebeurde niet zonder risico, want steekpartijen zijn schering en inslag in Al-Hol, en er worden ook moorden gepleegd. De journalist spreekt overigens liever van een “stad”, “want met 70.000 inwoners kun je dit geen kamp meer noemen”.

Stone stelde met eigen ogen vast hoe beroerd de situatie in Al-Hol is. Maar bovenal: dat op deze plek een soort van mini-kalifaat wordt gecreëerd. Want mensen die ooit op de vlucht sloegen voor Islamitische Staat mengen er zich met IS-vrouwen, die vaak nog steeds geradicaliseerd blijken te zijn. Veelal gaat het om moeders met (jonge) kinderen, die zich geen ander leven dan dat in het kamp kunnen voorstellen.

In de reportage is te zien hoe de Britse journalist verschillende jonge kinderen ontmoet. Eén jongen zegt afkomstig te zijn uit Rusland, een ander kind is naar eigen zeggen Fins en zes jaar. Stone sprak voorts nog met kinderen afkomstig uit “Bosnië, China, Frankrijk en Oezbekistan”, meldt Sky News.

Een blond kind, niet ouder dan tien jaar, trekt Stone’s aandacht. Het jongetje citeert een vers uit de Koran. “God zegt: bekeer u oprecht tot Allah in de hoop dat uw Heer u van uw kwalen zal verwijderen.” Vervolgens zegt hij kalm, maar dreigend: “We zullen jullie doden door jullie af te slachten. We zullen jullie afslachten.” Zijn ogen ondertussen strak op de camera gericht.

Deze woorden hakken er diep in bij Stone. “Dit zijn geen natuurlijke instincten van een kind”, klinkt het.

De Britse journalist interviewde in Al-Hol ook verschillende vrouwen. Alle gesprekken vonden plaats op de marktplaats van het kamp, de enige plek waar de veiligheid van de tv-ploeg enigszins kon gegarandeerd worden. Een vrouw met Australische tongval weigert te praten. Een andere vrouw is gewilliger. Zij zegt openlijk nog steeds te geloven in de ideologie van IS. “Waarom zouden we veranderen? We worden behandeld als dieren, als honden”, vertelt ze, verwijzend naar de leefomstandigheden in het kamp.

Als Stone aanhaalt dat ook IS mensen als dieren heeft behandeld “door hen te onthoofden of levend te verbranden”, schermt de vrouw met de Koran, zonder verder in detail te treden.

De geïnterviewde vrouwen zeggen op de hoogte te zijn van het overlijden van Abu Bakr al-Baghdadi. Deze zelfverklaarde kalief van Islamitische Staat blies zichzelf op tijdens een raid van Amerikaanse Special Forces, vorige maand in Syrië. Een nieuwe leider zal opstaan, verzekert een vrouw uit Parijs aan de Britse journalist. “En wanneer die gedood wordt, zal er weer een andere komen”, klinkt het overtuigd.

Een andere vrouw die in het kamp woont en drie kinderen heeft, heeft de ideologie van IS naar eigen zeggen wel afgezworen. Als 17-jarige vertrok de Italiaanse Sonia Khadira naar Syrië om zich bij de terreurgroep aan te sluiten. Drie jaar lang zwoer ze trouw aan IS, maar drie jaar geleden vluchtte ze weg. Sindsdien heeft Khadira een onderkomen in Al-Hol. De moeder van drie zegt te begrijpen dat de Italiaanse regering niet staat te springen om haar terug te halen, omdat ze mogelijk nog een bedreiging zou kunnen vormen in haar thuisland. 

De vraag is of deze vrouw wel de waarheid spreekt, werpt Stone op. Want: “hoeveel van deze vrouwen zijn slachtoffer? En hoeveel zijn dader?” Het zijn vraagstukken waar niemand over oordeelt in kamp Al-Hol, besluit de Sky News-correspondent.