Tony Blair reageert op Chilcot-rapport: "Ik dacht dat Irak binnenvallen toen de beste optie was"

Verenigd KoninkrijkVoormalig Brits premier Tony Blair reageert op de harde kritiek die hij kreeg in het rapport van de onderzoekscommissie onder leiding van sir John Chilcot. Hij blijft achter zijn beslissing staan om in 2003 Irak binnen te vallen, maar vond het de moeilijkste beslissing die hij in zijn carrière moest nemen.

CVN 06-07-16, 17:57 Laatste update: 29-01-17, 06:53 Bron: The Guardian

"Er was geen tussenweg, geen extra tijd voor onderhandelingen"
Tony Blair

"Ik aanvaard de gevolgen van mijn beslissing en ik vraag nederig aan het volk om te begrijpen waarom ik destijds die beslissing heb genomen. Ik dacht dat in oorlog gaan toen de beste optie was", klinkt het bij Blair. Ondanks de kritiek.

Zeven jaar geleden kreeg een commissie onder leiding van sir John Chilcot de opdracht om de oorlog tegen Irak en Saddam Hoessein te onderzoek. De conclusie was dat een inval misschien wel nodig was geweest, maar in maart 2003 was er geen dringende bedreiging van Saddam Hoessein. Daarbij was volgens het rapport Irak binnenvallen niet de beste en laatste optie zoals Blair blijft opperen: "Ik moest beslissen. Ik dacht aan Saddam, zijn achtergrond, ons verbond met de Verenigde Staten, ... en ik heb voorzichtig afgewogen. Er was geen tussenweg, geen extra tijd voor onderhandelingen."

Spijt

Blair zegt dat na 9/11 zijn premierschap niet meer hetzelfde was. "Hetzelfde kon ook gebeuren in Groot-Brittanië en ik moest aan de veiligheid van het land denken. De wereld was en is een betere plaats zonder Hoessein. Als we hem aan de macht hadden gelaten, dan zou hij met dezelfde dodelijke gevolgen als we zien in Syrië, aan kop staan tijdens de Arabische revoluties."

Hij heeft wel spijt voor onder andere het lijden van mensen die tijdens de strijd iemand verloren te hebben en voor de impact van de oorlog tot op vandaag.

"Het grootste probleem was het terrorisme"
Tony Blair

Humanitaire ramp

Volgens het Chilcot-rapport was het kabinet buitenspel gezet tijdens de onderhandeling over de invasie, maar ook dat spreekt Blair tegen. "Het kabinet heeft 26 keer over Irak gedebatteerd. Ik geef wel toe dat ik had moeten aandringen dat er een optiesdossier moest doorgenomen worden door het kabinet."

Blair wendt zich tot het post-conflict in Irak, waar het rapport ook serieuze tekortkomingen opmerkte. De commentaar van Blair hierop is dat Chilcot en de onderzoeksgroep geen andere benaderingen suggesteren. De planning was volgens hem gefocust op de risico's waar hij voor gewaarschuwd was: een humanitaire ramp, het gebruik van massavernietigingswapens en problemen bij de heropbouw. Maar het grootste probleem was het terrorisme. "Dit was niet te verwachten", zegt hij.

De strijd aangaan

"islamitisch extremisme is een wereldwijd probleem"
Tony Blair

Als laatste preekt hij over de lessen die uit deze beslissing en het rapport kunnen getrokken worden. Sinds hij gestopt is als premier is hij bezig met het bestuderen van de oorsprong van islamitisch extremisme. "Dit is een werelwijd probleem", zegt hij.

Volgens hem is er een andere militaire benadering nodig en de internationale regelementering moet herzien worden. "Om extremisme te bestrijden is er een strategie nodig waarbij harde en zachte kracht is gecombineerd", gaat Blair verder. "Het Westen moet beslissen of het strategisch interessant is om de strijd tegen islamitisch extremisme aan te gaan. En ze moeten overwegen welke inzet ze hier in willen investeren. Als ik zou moeten beslissen, zou ik de strijd aangaan."

"Ondanks het falen bij het inlichtingen vergaren en andere misrekeningen die hij eerder heeft erkend, blijft president Bush denken dat de hele wereld beter af is als Saddam Hoessein niet aan de macht is."
Woordvoerder George W. Bush

Bush: "rapport niet gelezen"

George Bush en Tony Blair na een gezamenlijke persconferentie in Belfast op 8 april 2003. © REUTERS

De vroegere (Republikeinse) Amerikaanse president George Bush heeft het Chilcot-rapport niet gelezen maar "blijft denken dat de wereld beter af is zonder (de toenmalige Iraakse president) Saddam Hoessein", zo heeft zijn woordvoerder vandaag aan de Britse zender ITV gezegd. "Ondanks het falen bij het inlichtingen vergaren en andere misrekeningen die hij eerder heeft erkend, blijft president Bush denken dat de hele wereld beter af is als Saddam Hoessein niet aan de macht is".

Nog volgens de woordvoerder vindt Bush jr dat "er geen sterkere bondgenoot was dan het Verenigd Koninkrijk onder leiding van eerste minister Tony Blair".

Verontschuldiging Corbyn

De leider van de Britse Arbeidspartij, Jeremy Corbyn, heeft zich vandaag namens Labour verontschuldigd voor de oorlog in Irak.

"Ik wil mij vandaag verontschuldigen in naam van mijn partij voor de desastreuze beslissing om ten oorlog te trekken in Irak", zei de overtuigde pacifist. Hij had indertijd tegen de beslissing van de toenmalige Labour-premier Tony Blair, om in 2003 Irak binnen te vallen, gestemd.

De huidige Labour-voorman hamerde erop dat het parlement wel was "misleid" toen een meerderheid de invasie goedkeurde. De oorlog "was generlei een laatste toevluchtsmiddel", maar een "daad van militaire agressie die de dood van honderdduizenden mensen heeft veroorzaakt".

Volgens Corbyn waren de invasie en de bezetting van Irak een "catastrofe".